SİSTEMLİLİK PRİNSİPİNİN NƏZƏRİ MÜDDƏALARI

Rəhim Həsənov | hesenli.82@inbox.ru

Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universitetinin müəllimi, AMEA-nın Fəlsəfə İnstitunun doktorantı
Tarixə pəncərə
UOT 1.
XÜLASƏ

Elmi idrakın formaları içərisində sistemlilik metodunun da özünəməxsus rolu vardır. Ümumiyyətlə, təbiət, cəmiyyət və təfəkkürün ayrı-ayrı ünsürlərini özündə ehtiva edən və bütövlük əmələ gətirən hissələr sistem adı altında birləşir. Hər hansısa bir problemə sistemlilik nöqteyi-nəzərindən müdaxilə etmək həmin problemin funksiya və metodlarının bütöv halda qarşılıqlı surətdə əlaqələndirilməsi prosesi ilə şərtlənir.

Sistemlilik metodunda tədqiq olunan obyektlərin ayrı-ayrı xüsusiyyətlərinin ixtisaslaşmış formada öyrənilməsi də mümkündür. Çünki sistem müəyyən və eyni sistem strukturuna malik olan elementlərin bütövlüyüdür. Heç şübhəsiz ki, eyni struktura malik olan bu elementlərin hər birinin müəyyən bir daxili hissəsi də mövcuddur. Bu elementlər sistem daxilində mürəkkəb bir kompleksə daxili olur. Mahiyyət etibarilə nisbi xarakterə malik olan element anlayışı, eyni zamanda, digər münasibətlər zamanı sistemə də çevrilə bilir. Və yaxud da əksinə, hər hansısa bir sistem, eyni zamanda, hansısa münasibət zamanı element kimi çıxış edir

AÇAR SÖZLƏR
sistem elementlər elmi idrak sistemlilik metodu sistemin planlaşdırılması sistemin analizi sistemin dizaynı
ƏDƏBİYYAT

  1. Fərhadoğlu M. Fəlsəfənin əsasları: dərslik. B.: Nurlan, 2006, 400 s. 
  2. Schultheis R., Sumner M. Management Information Systems: the Manager's View. 1998, Irwin/McGraw Hill edition, in English - 4th ed. 768 pages.
  3. Sehermerborn, J. R. Jr. (1993), Management For Productivity, John Wiley and Sons, Inc., New York. 758 pages.
  4. Янчук Е.И. Принцип системности и его роль в научном познании (на материале химии). Минск, Диссертация, 1984., 155 стр. 
  5. Fəlsəfə ensiklopedik lüğəti. Bakı: NPB, 1997- 520 s.
  6. Fəlsəfə tarixi: müasir dünyanın fəlsəfi qaynaqlarına bir baxış: dərs vəsaiti / Q.Skirbekk, N.Gilye; rus dilindən tərc.: A. Əsədov. Bakı: Zəkioğlu, 2008, 584 s.
  7. Tağıyev Ə. Fəlsəfə. Bakı: “Zərdabi-LTD”, 2012, 384 s.
  8. Mehdiyev R. Fəlsəfə: ali məktəblər üçün dərs vəsaiti. Azərb. Resp. Prezidenti yan. Dövlət İdarəçilik Akad. Bakı: Şərq-Qərb, 2010, 359 s. 
  9. Никоноров В.М. Классификации систем для управления. Наука Красноярья, № 5(38), 2016, стр. 146-160.
  10. Толпыкин В.Е. Системность как методологический принцип современной постнеклассической науки // Теория и практика общественного развития. 2011, [№ 7] / Режим доступа: https://cyberleninka.ru/article/n/sistemnost-kak-metodologicheskiy-printsip-sovremennoypostneklassicheskoy-nauki.

THEORETICAL IMPLICATIONS OF THE PRINCIPLE OF SYSTEMICITY

Rahim Hasanov | hesenli.82@inbox.ru

Teacher of Azerbaijan State Culture and Art University, Doctoral student of the Institute of Philosophy of ANAS
Window into History
UOT 1.
SUMMARY

Among the forms of scientific understanding, the systematic method has a unique role. In general, the parts that contain separate elements of nature, society and thinking and form a whole are united under the name of system. Intervening in any problem from the point of view of systemicity is conditioned by the process of mutual coordination of functions and methods of that problem.

It is also possible to study the separate characteristics of the objects studied in the systematic method in a specialized form. Because the system is a set of elements that have the same system structure. There is no doubt that each of these elements, which have the same structure, also has a certain internal part. These elements are embedded in a compound complex within the system. The concept of an element, which is essentially relative in nature, can also be transformed into a system during other relations. Or, on the contrary, any system acts as an element in any relationship at the same time

 

KEYWORDS
system elements scientific cognition systematic method system planning system analysis system design
REFERENCE LIST

  1. Fərhadoğlu M. Fəlsəfənin əsasları: dərslik. B.: Nurlan, 2006, 400 s. 
  2. Schultheis R., Sumner M. Management Information Systems: the Manager's View. 1998, Irwin/McGraw Hill edition, in English - 4th ed. 768 pages.
  3. Sehermerborn, J. R. Jr. (1993), Management For Productivity, John Wiley and Sons, Inc., New York. 758 pages.
  4. Янчук Е.И. Принцип системности и его роль в научном познании (на материале химии). Минск, Диссертация, 1984., 155 стр. 
  5. Fəlsəfə ensiklopedik lüğəti. Bakı: NPB, 1997- 520 s.
  6. Fəlsəfə tarixi: müasir dünyanın fəlsəfi qaynaqlarına bir baxış: dərs vəsaiti / Q.Skirbekk, N.Gilye; rus dilindən tərc.: A. Əsədov. Bakı: Zəkioğlu, 2008, 584 s.
  7. Tağıyev Ə. Fəlsəfə. Bakı: “Zərdabi-LTD”, 2012, 384 s.
  8. Mehdiyev R. Fəlsəfə: ali məktəblər üçün dərs vəsaiti. Azərb. Resp. Prezidenti yan. Dövlət İdarəçilik Akad. Bakı: Şərq-Qərb, 2010, 359 s. 
  9. Никоноров В.М. Классификации систем для управления. Наука Красноярья, № 5(38), 2016, стр. 146-160.
  10. Толпыкин В.Е. Системность как методологический принцип современной постнеклассической науки // Теория и практика общественного развития. 2011, [№ 7] / Режим доступа: https://cyberleninka.ru/article/n/sistemnost-kak-metodologicheskiy-printsip-sovremennoypostneklassicheskoy-nauki.

ТЕОРЕТИЧЕСКИЕ ВЫВОДЫ ПРИНЦИПА СИСТЕМНОСТИ

Рахим Гасанов | hesenli.82@inbox.ru

Преподаватель Азербайджанская государственная культура и Университет искусств, докторант Института философии Национальная Академия Наук Азербайджана
Окно в историю
UOT 1.
РЕЗЮМЕ

Среди форм научного понимания систематический метод имеет уникальную роль. Вообще части, содержащие отдельные элементы природы, общества и мышления и образующие единое целое, объединяются под названием системы. Вмешательство в любую проблему с точки зрения системности обусловлено процессом взаимного согласования функций и методов этой проблемы.

Также возможно изучение отдельных характеристик изучаемых объектов при систематическом методе в специализированной форме. Потому что система представляет собой набор элементов, имеющих одинаковую системную структуру. Несомненно, что каждый из этих элементов, имеющих одинаковое строение, имеет и определенную внутреннюю часть. Эти элементы встроены в сложный комплекс внутри системы. Понятие элемента, имеющее по существу относительный характер, может быть преобразовано в систему и в ходе других отношений. Или, наоборот, любая система одновременно выступает как элемент любого отношения

КЛЮЧЕВЫЕ СЛОВА
система элементы научное познание системный метод системное планирование системный анализ системное проектирование
ЛИТЕРАТУРА

  1. Fərhadoğlu M. Fəlsəfənin əsasları: dərslik. B.: Nurlan, 2006, 400 s. 
  2. Schultheis R., Sumner M. Management Information Systems: the Manager's View. 1998, Irwin/McGraw Hill edition, in English - 4th ed. 768 pages.
  3. Sehermerborn, J. R. Jr. (1993), Management For Productivity, John Wiley and Sons, Inc., New York. 758 pages.
  4. Янчук Е.И. Принцип системности и его роль в научном познании (на материале химии). Минск, Диссертация, 1984., 155 стр. 
  5. Fəlsəfə ensiklopedik lüğəti. Bakı: NPB, 1997- 520 s.
  6. Fəlsəfə tarixi: müasir dünyanın fəlsəfi qaynaqlarına bir baxış: dərs vəsaiti / Q.Skirbekk, N.Gilye; rus dilindən tərc.: A. Əsədov. Bakı: Zəkioğlu, 2008, 584 s.
  7. Tağıyev Ə. Fəlsəfə. Bakı: “Zərdabi-LTD”, 2012, 384 s.
  8. Mehdiyev R. Fəlsəfə: ali məktəblər üçün dərs vəsaiti. Azərb. Resp. Prezidenti yan. Dövlət İdarəçilik Akad. Bakı: Şərq-Qərb, 2010, 359 s. 
  9. Никоноров В.М. Классификации систем для управления. Наука Красноярья, № 5(38), 2016, стр. 146-160.
  10. Толпыкин В.Е. Системность как методологический принцип современной постнеклассической науки // Теория и практика общественного развития. 2011, [№ 7] / Режим доступа: https://cyberleninka.ru/article/n/sistemnost-kak-metodologicheskiy-printsip-sovremennoypostneklassicheskoy-nauki.

Şərh yazmaq üçün giriş etməlisiniz
JURNALIN SAYLARI
Responsive image
Faydalı linklər
  • Telefon: +994 12 505 78 16
  • Email: info@dovlet-din.az
  • Ünvan: Şeyx Şamil 5.

© www.dovlet-din.az