İbrahim Quliyev | quliyev.ibrahim.78@mail.ru
Azərbaycan İlahiyyat İnstitutunun İslamşünaslıq kafedrasının müəllimi, fəlsəfə üzrə fəlsəfə doktoru
Həm dini, həm də dünyəvi hüquq sisteminə görə hər bir fərdin informasiya almaq və ötürmək hüququ vardır. Bu hüquq Uca Allah tərəfindən insanlara verilmiş və müasir dövlətlərin də konstitusiyalarında öz əksini tapmışdır. Amma bu hüquqdan sui-istifadə etməmək üçün dinimiz informasiya mədəniyyətinə aid bəzi qaydalar gətirmiş və hər bir müsəlmanın həmin qaydalara riayət etməsini zəruri bilmişdir. İnsanlar informasiya mədəniyyəti sayəsində bir-biri ilə ünsiyyət qurduqları və cəmiyyəti formalaşdırdıqları üçün bu məsələ Quran və hədislərdə ən mühüm problemlərdən biri kimi qiymətləndirilmişdir. Əgər biz Quran və hədisə müraciət etsək, görərik ki, hər iki qaynaqda “informasiya” sözü xəbər məfhumu ilə ifadə olunmuşdur. Məsələyə sırf hədisşünaslıq nöqteyi-nəzərindən yanaşdıqda isə məlum olur ki, xəbər (informasiya) üç mühüm qrupa “səhih” (doğru) xəbər, “həsən” (yaxşı) xəbər və “zəif” (həqiqətə uyğun olmayan, yalan) xəbərə bölünür. Bu da xəbərin mahiyyətinin bilinməsinin zəruriliyini ortaya qoyur
1. Qurani-Kərim. Tərc.: Ziya Bünyadov və Vasim Məmmədəliyev. Bakı: “Azərnəşr”, 1991.
2. ər-Razi Fəxrəddin. Təfsiru-kəbir (Məfatihül-ğeyb). 32 cilddə. XX c. Akçağ Yayınları.
3. ən-Nisaburi Müslim ibn Həccac. Səhihül-Müslim. Darül-kutubil-ilmiyyə, 1421/2001.
4. əl-Buxari Məhəmməd ibn İsmail. Səhihül-Buxari. Beyrut: Darül-cil, 1430/2009.
5. əl-Hənbəli Zeynüddin Rəcəb. Camiu ülimil-hikəm. III c. 1424/2004.
6. ər-Reyşəhri Məhəmməd. Mizanül-hikmət. 14 cilddə. I c. Qum: Darül-hədis, 1375 h/q.
7. əl-Qürtubi Məhəmməd ibn Əhməd. əl-Cami li əhkamil-Quran. XX c. Beyrut: 1427/2007.
8. ən-Nəvəvi Muhyiddin. Səhihi-Müslim bi şərhin-Nəvəvi. 12 cilddə. XII c. Misir: 1347/1929.
9. Ateş Süleyman. Kuran Ansiklopedisi. 30 cilddə. XXIII c. Kuba Yayınları, 1987.
İbrahim Quliyev | quliyev.ibrahim.78@mail.ru
Azərbaycan İlahiyyat İnstitutunun İslamşünaslıq kafedrasının müəllimi, fəlsəfə üzrə fəlsəfə doktoru
Under both religious and secular legal systems, every person living in a society has the right to receive and impart information. This right is given to people by the Almighty and is reflected in the constitutions of modern states. However, in order not to abuse this right, our religion has introduced some laws regarding information culture, and considered it necessary for every Muslim to follow these rules. Against the backdrop of all this, it should be noted that this issue has been rated as one of the most important issues in Quran and hadiths, as people have been able to communicate with each other and form a society through information culture. If we turn to Quran and hadiths, we will see that in both sources the word information is expressed as news. If we approach the issue purely from the point of view of hadith studies, it becomes clear that the news (information) is divided into three important groups: “Sahih” (authentic) news, “Hasan” (good) news and “Weak” (false) news. This shows the need to know the essence of the news.
1. Qurani-Kərim. Tərc.: Ziya Bünyadov və Vasim Məmmədəliyev. Bakı: “Azərnəşr”, 1991.
2. ər-Razi Fəxrəddin. Təfsiru-kəbir (Məfatihül-ğeyb). 32 cilddə. XX c. Akçağ Yayınları.
3. ən-Nisaburi Müslim ibn Həccac. Səhihül-Müslim. Darül-kutubil-ilmiyyə, 1421/2001.
4. əl-Buxari Məhəmməd ibn İsmail. Səhihül-Buxari. Beyrut: Darül-cil, 1430/2009.
5. əl-Hənbəli Zeynüddin Rəcəb. Camiu ülimil-hikəm. III c. 1424/2004.
6. ər-Reyşəhri Məhəmməd. Mizanül-hikmət. 14 cilddə. I c. Qum: Darül-hədis, 1375 h/q.
7. əl-Qürtubi Məhəmməd ibn Əhməd. əl-Cami li əhkamil-Quran. XX c. Beyrut: 1427/2007.
8. ən-Nəvəvi Muhyiddin. Səhihi-Müslim bi şərhin-Nəvəvi. 12 cilddə. XII c. Misir: 1347/1929.
9. Ateş Süleyman. Kuran Ansiklopedisi. 30 cilddə. XXIII c. Kuba Yayınları, 1987.
İbrahim Quliyev | quliyev.ibrahim.78@mail.ru
Azərbaycan İlahiyyat İnstitutunun İslamşünaslıq kafedrasının müəllimi, fəlsəfə üzrə fəlsəfə doktoru
Согласно как религиозной, так и светской правовой системе каждый человек, живущий в обществе, имеет право получать и распространять информацию. Это право дано людям Всевышним и отражено в конституциях современных государств. Однако, чтобы не злоупотреблять этим правом, наша религия ввела некоторые законы, касающиеся информационной культуры, и посчитала необходимым для каждого мусульманина следовать этим правилам. На фоне всего этого следует отметить, что этот вопрос был оценен как один из важнейших проблем в Коране и хадисах, так как люди получили возможность общаться друг с другом и формировать общество через информационную культуру. Если мы обратимся к Корану и хадисам, то увидим, что в обоих источниках слово информация выражается как новость. Если подойти к вопросу чисто с точки зрения хадисоведения, становится ясно, что новость (информация) делится на три важные группы: «Сахих» (достоверные) новости, «Хасан» (хорошие) новости и «Слабые» (ложные) новости. Это показывает необходимость знать суть новостей.
1. Qurani-Kərim. Tərc.: Ziya Bünyadov və Vasim Məmmədəliyev. Bakı: “Azərnəşr”, 1991.
2. ər-Razi Fəxrəddin. Təfsiru-kəbir (Məfatihül-ğeyb). 32 cilddə. XX c. Akçağ Yayınları.
3. ən-Nisaburi Müslim ibn Həccac. Səhihül-Müslim. Darül-kutubil-ilmiyyə, 1421/2001.
4. əl-Buxari Məhəmməd ibn İsmail. Səhihül-Buxari. Beyrut: Darül-cil, 1430/2009.
5. əl-Hənbəli Zeynüddin Rəcəb. Camiu ülimil-hikəm. III c. 1424/2004.
6. ər-Reyşəhri Məhəmməd. Mizanül-hikmət. 14 cilddə. I c. Qum: Darül-hədis, 1375 h/q.
7. əl-Qürtubi Məhəmməd ibn Əhməd. əl-Cami li əhkamil-Quran. XX c. Beyrut: 1427/2007.
8. ən-Nəvəvi Muhyiddin. Səhihi-Müslim bi şərhin-Nəvəvi. 12 cilddə. XII c. Misir: 1347/1929.
9. Ateş Süleyman. Kuran Ansiklopedisi. 30 cilddə. XXIII c. Kuba Yayınları, 1987.
© www.dovlet-din.az