MİLLİ MƏTBUATIMIZDA ZİYALI VƏ RUHANİLƏRİN ROLU
Əhliman Rüstəmov | ahlimanquest@yahoo.com
Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin Fətva və moizə şöbəsinin müdir müavini araşdırmaçı-jurnalistŞəxsiyyətlər
ƏDƏBİYYAT
1. М.Ф.Ахундов. Избранные философские произведения. Bakı: Azərnəşr, 1982.
2. Величко В.Л. Кавказь. Русское дело и междуплеменные вопросы. Bakı: Elm, 1990.
3. Qurani-Kərim (ərəb dilindən tərcümə edənlər: Z.Bünyadov, V.Məmmədəliyev). Bakı:
“Azərnəşr”, 1991.
4. Azərbaycan Respublikası Dövlət Tarix Arxivi (1805-1920-ci illəri əhatə edən sənədlər).
5. “Ziyayi-Qafqasiyyə” qəzeti/ № 16, Tiflis, 1881-ci il.
6. “Ziya-Qafqasiyyə” qəzeti/ № 22, Tiflis, 11 avqust 1882-ci il.
7. Azərbaycan tarixi (ən qədim zamanlardan XX əsrədək). Z.M.Bünyadovun və Y.B.Yusifovun
redaktəsi ilə. Bakı: 1994.
8. “Kaspiy” qəzeti/ № 93, Bakı, 1891-ci il.
9. Azərbaycan mətbuatı tarixi. Ali məktəb tələbələri üçün dərslik. Tərtibçi və redaktor:
A.B.Şahverdiyev. Bakı: Təhsil, 2006.
10. “Kaspiy” qəzeti/ № 225, Bakı, 1893-cü il.
11. “Kaspiy” qəzeti/ № 235, Bakı, 1 noyabr 1903-cü il.
12. “Kaspiy” qəzeti/ № 69, Bakı, 27 mart 1902-ci il.
13. A.Aşırlı. Azərbaycan mətbuatı tarixi (1875-1920). Bakı: Elm və Təhsil, 2009.
14. “İrşad” qəzeti/ № 1, 17 dekabr 1905-ci il.
15. “Kaspiy” qəzeti/ № 216, 9 noyabr 1905-ci il.
16. “Həyat” qəzeti/ № 95, səh. 62, 14 noyabr 1905-ci il.
17. Tadeuş Svyatoçovski. Rusiya və Azərbaycan: Sərhədyanı bölgə keçid dövründə. İngilis
dilindən tərcümə edənlər: Lalə Mircəfərova, Bəylər Hacıyev; Redaktor: Hamlet İsaxanlı.
Bakı: Xəzər Universitəsi Nəşriyyatı, 2000.
THE ROLE OF INTELLIGENTSIA AND CLERGY IN THE NATIONAL PRESS
Akhliman Rustamov | ahlimanquest@yahoo.com
Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin Fətva və moizə şöbəsinin müdir müavini araşdırmaçı-jurnalistPersonalities
SUMMARY
In the late XIX – early XX centuries one of the problems disturbing Russian tsarism was the
idea of Muslim unity. Among the decisions made by the government, a special place had weakening
of Islamic propaganda in order to suppress that idea. Despite the efforts of tsarism, the idea of
Muslim unity came out in the Russian provinces, where Muslims and Azerbaijan lived, there was
awakening in people’s mind. At this time, the national press was established where together with
forward-thinking intelligentsia, patriotic priests with deep religious knowledge started to work.
They opposed the reign politics of sect discrimination; by advocating the Islamic values, recovery of
Muslim solidarity and human rights, they were trying to establish the bases of Azerbaijani ideology;
formed the bases of national journalism school; gave rise to the emergence of other print media
where patriots, educated and enlightened religious figures took close part
REFERENCE LIST
1. М.Ф.Ахундов. Избранные философские произведения. Bakı: Azərnəşr, 1982.
2. Величко В.Л. Кавказь. Русское дело и междуплеменные вопросы. Bakı: Elm, 1990.
3. Qurani-Kərim (ərəb dilindən tərcümə edənlər: Z.Bünyadov, V.Məmmədəliyev). Bakı:
“Azərnəşr”, 1991.
4. Azərbaycan Respublikası Dövlət Tarix Arxivi (1805-1920-ci illəri əhatə edən sənədlər).
5. “Ziyayi-Qafqasiyyə” qəzeti/ № 16, Tiflis, 1881-ci il.
6. “Ziya-Qafqasiyyə” qəzeti/ № 22, Tiflis, 11 avqust 1882-ci il.
7. Azərbaycan tarixi (ən qədim zamanlardan XX əsrədək). Z.M.Bünyadovun və Y.B.Yusifovun
redaktəsi ilə. Bakı: 1994.
8. “Kaspiy” qəzeti/ № 93, Bakı, 1891-ci il.
9. Azərbaycan mətbuatı tarixi. Ali məktəb tələbələri üçün dərslik. Tərtibçi və redaktor:
A.B.Şahverdiyev. Bakı: Təhsil, 2006.
10. “Kaspiy” qəzeti/ № 225, Bakı, 1893-cü il.
11. “Kaspiy” qəzeti/ № 235, Bakı, 1 noyabr 1903-cü il.
12. “Kaspiy” qəzeti/ № 69, Bakı, 27 mart 1902-ci il.
13. A.Aşırlı. Azərbaycan mətbuatı tarixi (1875-1920). Bakı: Elm və Təhsil, 2009.
14. “İrşad” qəzeti/ № 1, 17 dekabr 1905-ci il.
15. “Kaspiy” qəzeti/ № 216, 9 noyabr 1905-ci il.
16. “Həyat” qəzeti/ № 95, səh. 62, 14 noyabr 1905-ci il.
17. Tadeuş Svyatoçovski. Rusiya və Azərbaycan: Sərhədyanı bölgə keçid dövründə. İngilis
dilindən tərcümə edənlər: Lalə Mircəfərova, Bəylər Hacıyev; Redaktor: Hamlet İsaxanlı.
Bakı: Xəzər Universitəsi Nəşriyyatı, 2000.
РОЛЬ ИНТЕЛЛИГЕНЦИИ И ДУХОВЕНСТВА В НАЦИОНАЛЬНОЙ ПРЕССЕ
Ахлиман Рустамов | ahlimanquest@yahoo.com
Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin Fətva və moizə şöbəsinin müdir müavini araşdırmaçı-jurnalistЛичности
РЕЗЮМЕ
В конце XIX – начале XX веков одной из проблем, волнующих Российское царство,
была идея мусульманского единства. Среди решений, принятых правительством, особое
место занимало ослабление исламской пропаганды с целью подавить эту идею. Но, несмотря
на усилия царизма, в российских провинциях, где проживали мусульмане и Азербайджане,
появилась идея мусульманского единства, в сознании народов произошло пробуждение. В это
время в Азербайджане создалась национальная пресса, где наряду с прогрессивно мыслящей
интеллигенцией стали работать и духовные лица-патриоты, обладающие глубокими
религиозными знаниями. Они выступили против царской политики дискриминации сект;
выступая за исламские ценности, восстановление мусульманской солидарности и прав
человека, трудились за создание основ азербайджанской идеологии; заложили основу
школы национальной журналистики; послужили поводом для возникновения других
печатных органов, где принимали близкое участие патриоты, образованные и просвещенные
религиозные деятели
ЛИТЕРАТУРА
1. М.Ф.Ахундов. Избранные философские произведения. Bakı: Azərnəşr, 1982.
2. Величко В.Л. Кавказь. Русское дело и междуплеменные вопросы. Bakı: Elm, 1990.
3. Qurani-Kərim (ərəb dilindən tərcümə edənlər: Z.Bünyadov, V.Məmmədəliyev). Bakı:
“Azərnəşr”, 1991.
4. Azərbaycan Respublikası Dövlət Tarix Arxivi (1805-1920-ci illəri əhatə edən sənədlər).
5. “Ziyayi-Qafqasiyyə” qəzeti/ № 16, Tiflis, 1881-ci il.
6. “Ziya-Qafqasiyyə” qəzeti/ № 22, Tiflis, 11 avqust 1882-ci il.
7. Azərbaycan tarixi (ən qədim zamanlardan XX əsrədək). Z.M.Bünyadovun və Y.B.Yusifovun
redaktəsi ilə. Bakı: 1994.
8. “Kaspiy” qəzeti/ № 93, Bakı, 1891-ci il.
9. Azərbaycan mətbuatı tarixi. Ali məktəb tələbələri üçün dərslik. Tərtibçi və redaktor:
A.B.Şahverdiyev. Bakı: Təhsil, 2006.
10. “Kaspiy” qəzeti/ № 225, Bakı, 1893-cü il.
11. “Kaspiy” qəzeti/ № 235, Bakı, 1 noyabr 1903-cü il.
12. “Kaspiy” qəzeti/ № 69, Bakı, 27 mart 1902-ci il.
13. A.Aşırlı. Azərbaycan mətbuatı tarixi (1875-1920). Bakı: Elm və Təhsil, 2009.
14. “İrşad” qəzeti/ № 1, 17 dekabr 1905-ci il.
15. “Kaspiy” qəzeti/ № 216, 9 noyabr 1905-ci il.
16. “Həyat” qəzeti/ № 95, səh. 62, 14 noyabr 1905-ci il.
17. Tadeuş Svyatoçovski. Rusiya və Azərbaycan: Sərhədyanı bölgə keçid dövründə. İngilis
dilindən tərcümə edənlər: Lalə Mircəfərova, Bəylər Hacıyev; Redaktor: Hamlet İsaxanlı.
Bakı: Xəzər Universitəsi Nəşriyyatı, 2000.
JURNALIN SAYLARI
