MİRZƏ TAĞIXAN RƏFƏTİN MİLLİ-DEMOKRATİK VƏ İCTİMAİ-SİYASİ GÖRÜŞLƏRİ
Faiq Ələkbərli | faikalekperov@mail.ru
AMEA-nın Fəlsəfə və Sosiologiya İnstitutunun Azərbaycan fəlsəfə tarixi şöbəsinin aparıcı elmi işçisi, fəlsəfə üzrə fəlsəfə doktoru, dosent,Araşdırma
ƏDƏBİYYAT
1. Uzun Enver. Mirza Tagı Rıfet han. Trabzon: “Eser Ofset”, 2017.
2. Kəsrəvi Əhməd. Şeyx Məhəmməd Xiyabani üsyanı. Tehran: “Mərkəz”, 1998.
3. Xiyabani Əsl Fəraməz. Şeyxin nəvəsi babası haqqında. Azadlıq uğrunda mübarizə tariximizdən: Xiyabani hərəkatı-90. Bakı: “Bakı Çap Evi”, 2011.
4. Mirzəyeva Cəmalə. “Təcəddüd” qəzeti Xiyabani hərəkatının ideoloji silahı kimi. Azadlıq uğrunda mübarizə tariximizdən: Xiyabani hərəkatı-90. Bakı: “Bakı Çap Evi”, 2011.
5. Məmmədli Pərvanə. Cənubi Azərbaycan: ədəbi şəxsiyyətlər, portretlər (I hissə). Bakı: “Sabah”, 2015.
6. Cənubi Azərbaycan ədəbiyyatı antologiyası. 4 cilddə, 2-ci cild. Bakı: “Elm”, 1983.
7. Məmmədli Pərvanə. Şeyx Məhəmməd Xiyabaninin publisistikası. Azadlıq uğrunda mübarizə tariximizdən: Xiyabani hərəkatı-90. Bakı: “Bakı Çap Evi”, 2011.
8. http://www.tabrizinfo.com/tabriz/mashahir/rafaat.htm
9. Qəribli İslam. Ş.M.Xiyabani hərəkatı dövründə Cənubi Azərbaycanda ədəbi mühit. Azadlıq uğrunda mübarizə tariximizdən: Xiyabani hərəkatı-90. Bakı: “Bakı Çap Evi”, 2011.
10. Azeri Ali. Azadistan devleti ve Şeyh Muhammed Hıyabani (1918-1920), (Yayına hazırlayan: Seyfeddin Altaylı). Ankara: “Elila Elektronik İletişim Ajansı”, 2004.
11. Atabəyi Turac. Azərbaycan: etnik mənsubiyyəti və İranda qüdrət uğrunda mübarizə. Bakı: “Təhsil” nəşriyyatı, 2002.
12. Şamil Əli. Azərbaycan Cümhuriyyətinin təsiri ilə yaranmış Azadistan dövləti və onun ideoloqu Mirzə Təqixan Rəfət //Azərbaycan Cümhuriyyəti: Tarixi, siyasi və ədəbi-kulturoloji müstəvidə (elmi məqalələr toplusu). Bakı: Nurlar NPM, 2018.
13. Bigdeli Əli. Çağdaş İran tarixində siyasi qətliamlar. 1-ci cild. Tehran: Soroush, ilk nəşr, 1377.
14. https://bichakmeh.blogsky.com/1386/10/08/post-120/
MIRZA TAGIKHAN RAFAT’S NATIONAL-DEMOCRATIC AND SOCIAL-POLITICAL VIEWS
Faig Alakbarli | faikalekperov@mail.ru
AMEA-nın Fəlsəfə və Sosiologiya İnstitutunun Azərbaycan fəlsəfə tarixi şöbəsinin aparıcı elmi işçisi, fəlsəfə üzrə fəlsəfə doktoru, dosent,Research
SUMMARY
The article shows that Mirza Tagikhan Rafat was known in the early twentieth century in South Azerbaijan as a supporter of innovation in all areas, including culture, philosophy and literature. According to the main idea of his work, the innovators wanted to create a new era in the world of thought and art, in literature. It is said that the main task of Rafat at that time was to change outdated but still dominant status and replace it with a new, modern status. He took the path of updating literary and philosophical literature in both form and content, simplifying the language, changing the traditional Eastern motifs and poetic system, and promoting the Western cultural method. At the same time, the article gives an important place to Tagikhan Rafat’s public and political activity and his views in this regard. It is stated that Rafat was one of the closest allies of Sheikh Mohammad Khiyabani and fought for renewal and democratization in the Qajar state. One of the main issues facing Rafat was to form a free and just society in the name of humanity. For this purpose, he was one of the main leaders of the Democratic Party of Azerbaijan and the National Democratic Movement led by Khiyabani. Like Khiyabani, Rafat fought for the rights and freedoms not only of the people of South Azerbaijan, but of all the peoples living in the Qajar state, and reached the peak of martyrdom in this way
REFERENCE LIST
1. Uzun Enver. Mirza Tagı Rıfet han. Trabzon: “Eser Ofset”, 2017.
2. Kəsrəvi Əhməd. Şeyx Məhəmməd Xiyabani üsyanı. Tehran: “Mərkəz”, 1998.
3. Xiyabani Əsl Fəraməz. Şeyxin nəvəsi babası haqqında. Azadlıq uğrunda mübarizə tariximizdən: Xiyabani hərəkatı-90. Bakı: “Bakı Çap Evi”, 2011.
4. Mirzəyeva Cəmalə. “Təcəddüd” qəzeti Xiyabani hərəkatının ideoloji silahı kimi. Azadlıq uğrunda mübarizə tariximizdən: Xiyabani hərəkatı-90. Bakı: “Bakı Çap Evi”, 2011.
5. Məmmədli Pərvanə. Cənubi Azərbaycan: ədəbi şəxsiyyətlər, portretlər (I hissə). Bakı: “Sabah”, 2015.
6. Cənubi Azərbaycan ədəbiyyatı antologiyası. 4 cilddə, 2-ci cild. Bakı: “Elm”, 1983.
7. Məmmədli Pərvanə. Şeyx Məhəmməd Xiyabaninin publisistikası. Azadlıq uğrunda mübarizə tariximizdən: Xiyabani hərəkatı-90. Bakı: “Bakı Çap Evi”, 2011.
8. http://www.tabrizinfo.com/tabriz/mashahir/rafaat.htm
9. Qəribli İslam. Ş.M.Xiyabani hərəkatı dövründə Cənubi Azərbaycanda ədəbi mühit. Azadlıq uğrunda mübarizə tariximizdən: Xiyabani hərəkatı-90. Bakı: “Bakı Çap Evi”, 2011.
10. Azeri Ali. Azadistan devleti ve Şeyh Muhammed Hıyabani (1918-1920), (Yayına hazırlayan: Seyfeddin Altaylı). Ankara: “Elila Elektronik İletişim Ajansı”, 2004.
11. Atabəyi Turac. Azərbaycan: etnik mənsubiyyəti və İranda qüdrət uğrunda mübarizə. Bakı: “Təhsil” nəşriyyatı, 2002.
12. Şamil Əli. Azərbaycan Cümhuriyyətinin təsiri ilə yaranmış Azadistan dövləti və onun ideoloqu Mirzə Təqixan Rəfət //Azərbaycan Cümhuriyyəti: Tarixi, siyasi və ədəbi-kulturoloji müstəvidə (elmi məqalələr toplusu). Bakı: Nurlar NPM, 2018.
13. Bigdeli Əli. Çağdaş İran tarixində siyasi qətliamlar. 1-ci cild. Tehran: Soroush, ilk nəşr, 1377.
14. https://bichakmeh.blogsky.com/1386/10/08/post-120/
НАЦИОНАЛЬНО-ДЕМОКРАТИЧЕСКИЕ И СОЦИАЛЬНО-ПОЛИТИЧЕСКИЕ ВЗГЛЯДЫ МИРЗЫ ТАГИХАН РАФАТ
Фаик Алекберлы | faikalekperov@mail.ru
AMEA-nın Fəlsəfə və Sosiologiya İnstitutunun Azərbaycan fəlsəfə tarixi şöbəsinin aparıcı elmi işçisi, fəlsəfə üzrə fəlsəfə doktoru, dosent,Исследование
РЕЗЮМЕ
В статье показано, что Мирза Тагихан Рафат был известен в начале ХХ века в Южном Азербайджане как сторонник инноваций во всех областях, включая культуру, философию и литературу. Согласно основной идее его творчества, новаторы хотели создать новую эру в мире мысли и искусства, в литературе. Говорят, что главной задачей Рафата в то время было изменение устаревшего, но все еще доминирующего статуса и замена его новым, современным статусом. Он пошел по пути обновления литературной и философской литературы как по форме, так и по содержанию, упростил язык, изменил традиционные восточные мотивы и поэтическую систему и продвигал западный культурный метод. При этом важное место в статье уделяется общественно-политической деятельности Тагихана Рафата и его взглядам на этот счет. Утверждается, что Рафат был одним из ближайших союзников шейха Мохаммада Хиябани и боролся за обновление и демократизацию в государстве Каджар. Одна из основных проблем, стоящих перед Рафатом, - это формирование свободного и справедливого общества во имя человечества. С этой целью он был одним из главных лидеров Демократической партии Азербайджана и Национально-демократического движения во главе с Хиябани. Как и Хиябани, Рафат боролся за права и свободы не только народа Южного Азербайджана, но и всех народов, проживающих в государстве Каджар, и таким образом достиг вершины мученичества
ЛИТЕРАТУРА
1. Uzun Enver. Mirza Tagı Rıfet han. Trabzon: “Eser Ofset”, 2017.
2. Kəsrəvi Əhməd. Şeyx Məhəmməd Xiyabani üsyanı. Tehran: “Mərkəz”, 1998.
3. Xiyabani Əsl Fəraməz. Şeyxin nəvəsi babası haqqında. Azadlıq uğrunda mübarizə tariximizdən: Xiyabani hərəkatı-90. Bakı: “Bakı Çap Evi”, 2011.
4. Mirzəyeva Cəmalə. “Təcəddüd” qəzeti Xiyabani hərəkatının ideoloji silahı kimi. Azadlıq uğrunda mübarizə tariximizdən: Xiyabani hərəkatı-90. Bakı: “Bakı Çap Evi”, 2011.
5. Məmmədli Pərvanə. Cənubi Azərbaycan: ədəbi şəxsiyyətlər, portretlər (I hissə). Bakı: “Sabah”, 2015.
6. Cənubi Azərbaycan ədəbiyyatı antologiyası. 4 cilddə, 2-ci cild. Bakı: “Elm”, 1983.
7. Məmmədli Pərvanə. Şeyx Məhəmməd Xiyabaninin publisistikası. Azadlıq uğrunda mübarizə tariximizdən: Xiyabani hərəkatı-90. Bakı: “Bakı Çap Evi”, 2011.
8. http://www.tabrizinfo.com/tabriz/mashahir/rafaat.htm
9. Qəribli İslam. Ş.M.Xiyabani hərəkatı dövründə Cənubi Azərbaycanda ədəbi mühit. Azadlıq uğrunda mübarizə tariximizdən: Xiyabani hərəkatı-90. Bakı: “Bakı Çap Evi”, 2011.
10. Azeri Ali. Azadistan devleti ve Şeyh Muhammed Hıyabani (1918-1920), (Yayına hazırlayan: Seyfeddin Altaylı). Ankara: “Elila Elektronik İletişim Ajansı”, 2004.
11. Atabəyi Turac. Azərbaycan: etnik mənsubiyyəti və İranda qüdrət uğrunda mübarizə. Bakı: “Təhsil” nəşriyyatı, 2002.
12. Şamil Əli. Azərbaycan Cümhuriyyətinin təsiri ilə yaranmış Azadistan dövləti və onun ideoloqu Mirzə Təqixan Rəfət //Azərbaycan Cümhuriyyəti: Tarixi, siyasi və ədəbi-kulturoloji müstəvidə (elmi məqalələr toplusu). Bakı: Nurlar NPM, 2018.
13. Bigdeli Əli. Çağdaş İran tarixində siyasi qətliamlar. 1-ci cild. Tehran: Soroush, ilk nəşr, 1377.
14. https://bichakmeh.blogsky.com/1386/10/08/post-120/
JURNALIN SAYLARI
