QARABAĞ KİTABXANALARI VƏ ERMƏNİ VANDALİZMİ

Əlizadə Nəcəfov | elizade.necefov@bk.ru

Dövlət Komitəsinin Ağcabədi bölgəsi üzrə şöbə müdiri, tarix üzrə fəlsəfə doktoru
Tarixə pəncərə
UOT 930.85
XÜLASƏ

Məqalə Qarabağın erməni silahlı birləşmələri tərəfindən işğalı zamanı bu ərazidə mövcud olmuş kitabxanaların və kitab fondunun erməni vandalizminə məruz qalaraq məhv edilməsinə həsr olunmuşdur. Mədəniyyətimizin tərkib hissəsi olan Qarabağ kitabxanalarının, xüsusilə, işğala məruz qalmış ərazilərdə yaranma tarixi, XX əsrin 70-80-cı illərində həyata keçirilmiş Mərkəzləşdirilmiş Kitabxana Sistemlərinin təşkili, inkişafı və onların formalaşması, işğaldan əvvəlki və sonrakı vəziyyətinin müqayisəli təhlili və perspektivləri araşdırılmışdır. Məlum olmuşdur ki, bu bölgədə hələ XIX əsrin sonu-XX əsrin əvvəllərində rayon mərkəzi kitabxanaları, onlardan da əvvəl mövcud olmuş şəxsi kitabxanalar əsasında rayon kütləvi kitabxanaları fəaliyyət göstərmişdir. Bölgənin inzibati cəhətdən rayonlaşdırılması zamanı mövcud kitabxanalar əsasında ayrı-ayrı rayonlarda Mərkəzləşdirilmiş Kitabxana Sistemləri yaradılmışdır. Bu məqalədə bütün əraziləri və yaşayış məskənləri tamamilə işğala məruz qalmış Şuşa, Laçın, Kəlbəcər, Xocalı, Qubadlı, Zəngilan, Cəbrayıl rayonları ilə yanaşı, ərazisinin çox hissəsi işğalda olmuş Füzuli, Ağdam və Qazax rayon Kitabxana Sistemlərindən də bəhs edilmişdir. Məqalədə həmçinin otuz ilə yaxın dövrdə, məcburi köçkünlük illərində kitabxana sistemlərinin çətin şəraitdə müxtəlif ərazilərdə fəaliyyətinə, kitab fondu, əməkdaşları, oxucuları, kitab verilməsi və digər məsələlərə də diqqət yetirilmişdir

ƏDƏBİYYAT

1. Süleymanov E., Süleymanov V. Ermənistanın Azərbaycana qarşı silahlı təcavüzü və işğalın ağır nəticələri. Bakı: 2013, 176 s. 

2. Nəcəfov Ə.Ş. Azərbaycan Respublikası Dağlıq Qarabağ Muxtar vilayətində kitabxana işinin tarixi (1923-1988). Tarix üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya. Bakı: 2000, 195 s. 

3. Azərbaycanda kitabxana işinin mərkəzləşdirilmə məsələləri. Bakı: ADU, 1986, 78 s. 

4. Nəcəfov Ə.Ş. Azərbaycan Respublikası Dağlıq Qarabağ Muxtar vilayətində kitabxana işinin tarixindən (1923-1990). Bakı: 2000, 332 s. 

5. Şuşa MKS-in 2022-ci ilin birinci rübünə aid cari hesabatı, 5 s. 

6. Ağdam MKS-in 2022-ci ilin birinci rübünə aid cari hesabatı, 9 s. 

7. Laçın MKS-in 2022-ci ilin birinci rübünə aid cari hesabatı, 3 s. 

8. Füzuli MKS-in 2022-ci ilin birinci rübünə aid cari hesabatı, 11 s. 

9. Zəngilan MKS-in 2022-ci ilin birinci rübünə aid cari hesabatı, 8 s. 

10. Qubadlı MKS-in 2022-ci ilin birinci rübünə aid cari hesabatı, 11 s. 

11. Cəbrayıl MKS-in 2022-ci ilin birinci rübünə aid cari hesabat, 10 s. 

12. Kəlbəcər MKS-in 2022-ci ilin birinci rübünə aid cari hesabatları, 6 s. 

13. Xocalı MKS-in 2022-ci ilin birinci rübünə aid cari hesabatları, 2 s. 

14. Xocavənd MKS-in 2022-ci ilin birinci rübünə aid cari hesabatları, 3 s.

KARABAKH LIBRARIES AND ARMENIAN VANDALISM

Alizade Najafov | elizade.necefov@bk.ru

Dövlət Komitəsinin Ağcabədi bölgəsi üzrə şöbə müdiri, tarix üzrə fəlsəfə doktoru
Window into History
UOT 930.85
SUMMARY

The article is dedicated to the destruction of the libraries and book fund subjected to Armenian vandalism that existed in this area during the occupation of Karabakh by the Armenian armed forces. The history of Karabakh libraries, which are an integral part of our culture, especially in the occupied territories, the organization, development and formation of the Centralized Library Systems implemented in the 70s and 80s of the 20th century, comparative analysis and perspectives of the situation before and after the occupation were investigated. Thus it was studied that, in the late 19th century and early 20th century, the regional central libraries and regional public libraries on the basis of the private libraries that existed before them were operating in this region. During the administrative regionalization of the region, Centralized Library Systems were created in separate regions on the basis of existing libraries. In this article, in addition to Shusha, Lachin, Kalbajar, Khojaly, Gubadli, Zangilan, Jabrayil districts, which all territories and settlelments were completely occupied, library sistems of Fuzuli, Aghdam and Gazakh districts which most of the territories were under occupation were also mentioned. The article also paid attention to the operation of library systems in difficult conditions in different areas during nearly thirty years, during the years of forced displacement, book fund, employees, readers, book distribution and other issues

REFERENCE LIST

1. Süleymanov E., Süleymanov V. Ermənistanın Azərbaycana qarşı silahlı təcavüzü və işğalın ağır nəticələri. Bakı: 2013, 176 s. 

2. Nəcəfov Ə.Ş. Azərbaycan Respublikası Dağlıq Qarabağ Muxtar vilayətində kitabxana işinin tarixi (1923-1988). Tarix üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya. Bakı: 2000, 195 s. 

3. Azərbaycanda kitabxana işinin mərkəzləşdirilmə məsələləri. Bakı: ADU, 1986, 78 s. 

4. Nəcəfov Ə.Ş. Azərbaycan Respublikası Dağlıq Qarabağ Muxtar vilayətində kitabxana işinin tarixindən (1923-1990). Bakı: 2000, 332 s. 

5. Şuşa MKS-in 2022-ci ilin birinci rübünə aid cari hesabatı, 5 s. 

6. Ağdam MKS-in 2022-ci ilin birinci rübünə aid cari hesabatı, 9 s. 

7. Laçın MKS-in 2022-ci ilin birinci rübünə aid cari hesabatı, 3 s. 

8. Füzuli MKS-in 2022-ci ilin birinci rübünə aid cari hesabatı, 11 s. 

9. Zəngilan MKS-in 2022-ci ilin birinci rübünə aid cari hesabatı, 8 s. 

10. Qubadlı MKS-in 2022-ci ilin birinci rübünə aid cari hesabatı, 11 s. 

11. Cəbrayıl MKS-in 2022-ci ilin birinci rübünə aid cari hesabat, 10 s. 

12. Kəlbəcər MKS-in 2022-ci ilin birinci rübünə aid cari hesabatları, 6 s. 

13. Xocalı MKS-in 2022-ci ilin birinci rübünə aid cari hesabatları, 2 s. 

14. Xocavənd MKS-in 2022-ci ilin birinci rübünə aid cari hesabatları, 3 s.

БИБЛИОТЕКИ КАРАБАХА И АРМЯНСКИЙ ВАНДАЛИЗМ

Ализаде Наджафов | elizade.necefov@bk.ru

Dövlət Komitəsinin Ağcabədi bölgəsi üzrə şöbə müdiri, tarix üzrə fəlsəfə doktoru
Окно в историю
UOT 930.85
РЕЗЮМЕ

Статья посвящена уничтожению библиотек и книжного фонда, существовавших в этом районе во время оккупации Карабаха армянскими вооруженными силами, подвергшихся армянскому вандализму. История библиотек Карабаха, которые являются неотъемлемой частью нашей культуры, особенно на оккупированных территориях, организация, развитие и становление централизованных библиотечных систем, осуществленных в 70-х и 80-х годах 20 века, сравнительный анализ и перспективы ситуации до и после оккупации были расследованы. Таким образом, было изучено, что в конце 19 века и начале 20 века в этом регионе действовали районные центральные библиотеки и районные публичные библиотеки существовавшие до них на основе частных библиотек. В ходе административного 29 районирования области в отдельных регионах на базе существующих библиотек были созданы Централизованные библиотечные системы. В этой статье, помимо Шушинского, Лачинского, Кельбаджарского, Ходжалинского, Губадлинского, Зангиланского, Джебраильского районов, все территории и населенные пункты которых были полностью оккупированы, упоминались также библиотечные системы Физулинского, Агдамского и Газахского районов которых большая часть территорий находилась под оккупацией. Также в статье уделено внимание работе библиотечных систем в сложных условиях в разных районах на протяжении почти тридцати лет, в годы вынужденного переселения, книжному фонду, сотрудникам, читателям, книгораспространению и другим вопросам

ЛИТЕРАТУРА

1. Süleymanov E., Süleymanov V. Ermənistanın Azərbaycana qarşı silahlı təcavüzü və işğalın ağır nəticələri. Bakı: 2013, 176 s. 

2. Nəcəfov Ə.Ş. Azərbaycan Respublikası Dağlıq Qarabağ Muxtar vilayətində kitabxana işinin tarixi (1923-1988). Tarix üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya. Bakı: 2000, 195 s. 

3. Azərbaycanda kitabxana işinin mərkəzləşdirilmə məsələləri. Bakı: ADU, 1986, 78 s. 

4. Nəcəfov Ə.Ş. Azərbaycan Respublikası Dağlıq Qarabağ Muxtar vilayətində kitabxana işinin tarixindən (1923-1990). Bakı: 2000, 332 s. 

5. Şuşa MKS-in 2022-ci ilin birinci rübünə aid cari hesabatı, 5 s. 

6. Ağdam MKS-in 2022-ci ilin birinci rübünə aid cari hesabatı, 9 s. 

7. Laçın MKS-in 2022-ci ilin birinci rübünə aid cari hesabatı, 3 s. 

8. Füzuli MKS-in 2022-ci ilin birinci rübünə aid cari hesabatı, 11 s. 

9. Zəngilan MKS-in 2022-ci ilin birinci rübünə aid cari hesabatı, 8 s. 

10. Qubadlı MKS-in 2022-ci ilin birinci rübünə aid cari hesabatı, 11 s. 

11. Cəbrayıl MKS-in 2022-ci ilin birinci rübünə aid cari hesabat, 10 s. 

12. Kəlbəcər MKS-in 2022-ci ilin birinci rübünə aid cari hesabatları, 6 s. 

13. Xocalı MKS-in 2022-ci ilin birinci rübünə aid cari hesabatları, 2 s. 

14. Xocavənd MKS-in 2022-ci ilin birinci rübünə aid cari hesabatları, 3 s.

Useful links

© www.dovlet-din.az