İBN RÜŞDÜN FƏLSƏFƏSİNDƏ İLAHİ VƏHDƏT VƏ RASİONAL DOKTRİNA R
Rəhim Həsənov | hesenli.82@inbox.ru
Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universitetinin müəllimi, AMEA-nın Fəlsəfə İnstitunun doktorantıAraşdırma
XÜLASƏ
Rasional doktrinaya üstünlük verən İbn Rüşd İslam dünyasında “filosoflar filosofu” hesab olunur. Averroizm adlı fəlsəfi təlimin banisi olan İbn Rüşdün fikrincə, dünyada yaşamış yeganə filosof Aristoteldir. İbn Rüşd Qərbdə əsasən Aristotelin əsərlərini tərcümə etməsi və bu əsərlərə yazdığı müfəssəl şərhlərlə məşhurdur. Aristotelin fəlsəfi doktrinasına sadiq qalan İbn Rüşd İslam dünyasında “şarih”, latın dünyasında “commentator”, Qərbdə isə “Averroes” kimi tanınmışdır. Onun əsərlərinin latın dilinə tərcüməsi ilə Qərbdə Aristotelin mirası yenidən kəşf edilmişdir. İbn Rüşd mənalı ömrünün otuz ilini Aristotelin əsərlərinə şərh yazmağa həsr etmişdir. Bu dövrdə əldə edə bilmədiyi “Politika” əsəri istisna olmaqla “birinci müəllim”in bütün əsərlərinə izahat yazmışdır. Məşşai təliminin son böyük nümayəndəsi olan İbn Rüşd siyasət, din, hüquq, tibb və fəlsəfənin sahəsi üzrə 150-dən çox əsər ərsəyə gətirmişdir. Bununla yanaşı, İbn Rüşdün yaratdığı fəlsəfi sistem orjinal xüsusiyyətlərə də malikdir. Onun fəlsəfəsinin əsasında ağıl, iman və biliyin əlaqələndirilməsi problemi dayanırdı. Ümumiyyətlə, İbn Rüşdün düşüncəsində rasional bilik aparıcı mövqeyə malikdir. Mütəfəkkirin fəlsəfi sisteminin bu xüsusiyyəti Allah, dünya və insanın varlığını dərk etməyə imkan verir
ƏDƏBİYYAT
1. Fəlsəfə ensiklopedik lüğəti. Bakı: NPB, 1997.
2. Mehdiyev R.Ə. Fəlsəfə. Dərs vəsaiti. Bakı: “Şərq-Qərb”, 2010.
3. Skirbekk Q., Gilye N. Fəlsəfə tarixi: Müasir dünyanın fəlsəfi qaynaqlarına bir baxış. Ali məktəblərin tələbələri üçün dərs vəsaiti. Bakı: “Zəkioğlu”, 2007
4. Qurani-Kərim (ərəb dilindən tərcümə edələr: V.Məmmədəliyev və Z.Bünyadov). “Qismət”, 2004.
5. Hacıyev Z. Fəlsəfə. Ali məktəblər üçün dərslik. Bakı: “Turan evi”, 2012.
6. Rüstəmov Y. Fəlsəfənin əsasları (mühazirə kursu). Bakı: “Nurlar”, 2007.
DIVINE UNITY AND RATIONAL DOCTRINE IN IBN RUSHD’S PHILOSOPHY
Rahim Hasanov | hesenli.82@inbox.ru
Teacher of Azerbaijan State Culture and Art University, Doctoral student of the Institute of Philosophy of ANASResearch
SUMMARY
Ibn Rushd, who preferred rational doctrine, is considered a “philosopher of philosophers” in the Islamic world. According to Ibn Rushd, the founder of the philosophical doctrine of Averroism, Aristotle was the only philosopher who lived in the world. Ibn Rushd is best known in the West for his translation of Aristotle’s works and his detailed commentaries on them. Adhering to Aristotle’s philosophical doctrine, Ibn Rushd was known in the Islamic world as a “sharih”, in the Latin world as a “commentator”, and in the West as “Averroes”. Aristotle’s legacy was rediscovered in the West through by Ibn Rushd’s translarions into Latin. Ibn Rushd devoted thirty years of his meaningful life to commenting on the works of Aristotle. All the works of the “first teacher” were commented on, except for the work “Politics”, which he could not get during this period. Ibn Rushd, the last great representative of the Masha’i teaching, has written more than 150 works in the fields of politics, religion, law, medicine and philosophy. At the same time, the philosophical system created by Ibn Rushd has original features. At the heart of Ibn Rushd’s philosophy was the problem of combining reason, faith and knowledge. In general, rational knowledge occupies a leading position in Ibn Rushd’s philosophy, and this feature of the philosopher’s philosophical system makes it possible to understand the existence of God, the world, and man
REFERENCE LIST
1. Fəlsəfə ensiklopedik lüğəti. Bakı: NPB, 1997.
2. Mehdiyev R.Ə. Fəlsəfə. Dərs vəsaiti. Bakı: “Şərq-Qərb”, 2010.
3. Skirbekk Q., Gilye N. Fəlsəfə tarixi: Müasir dünyanın fəlsəfi qaynaqlarına bir baxış. Ali məktəblərin tələbələri üçün dərs vəsaiti. Bakı: “Zəkioğlu”, 2007
4. Qurani-Kərim (ərəb dilindən tərcümə edələr: V.Məmmədəliyev və Z.Bünyadov). “Qismət”, 2004.
5. Hacıyev Z. Fəlsəfə. Ali məktəblər üçün dərslik. Bakı: “Turan evi”, 2012.
6. Rüstəmov Y. Fəlsəfənin əsasları (mühazirə kursu). Bakı: “Nurlar”, 2007.
БОЖЕСТВЕННОЕ ЕДИНСТВО И РАЗУМНОЕ УЧЕНИЕ В ФИЛОСОФИИ ИБН РУШДА
Рахим Гасанов | hesenli.82@inbox.ru
Преподаватель Азербайджанская государственная культура и Университет искусств, докторант Института философии Национальная Академия Наук АзербайджанаИсследование
РЕЗЮМЕ
Ибн Рушд, предпочитающий рациональное учение, считается в исламском мире «философом из философов». Согласно Ибн Рушду, основателю философского учения аверроизма, Аристотель был единственным философом, жившим в мире. Ибн Рушд наиболее известен на Западе своим переводом работ Аристотеля и подробными комментариями к ним. Придерживаясь философского учения Аристотеля, Ибн Рушд был известен в исламском мире как «шарих», в латинском мире как «комментатор», а на Западе как «Аверроэс». Наследие Аристотеля было заново открыто на Западе благодаря переводу работ Ибн Рушда на латынь. Ибн Рушд посвятил тридцать лет своей осмысленной жизни комментированию работ Аристотеля. Все произведения «первого учителя» были прокомментированы, кроме произведения «Политика», которое он не мог получить в этот период. Ибн Рушд, последний великий представитель учения Машаи, написал более 150 работ в области политики, религии, права, медицины и философии.89 В то же время философская система, созданная Ибн Рушдом, имеет оригинальные черты. В основе философии Ибн Рушда лежала проблема соединения разума, веры и знания. В целом рациональное знание занимает в философии Ибн Рушда ведущее место, и эта черта философской системы философа позволяет понять существование Бога, мира и человека
ЛИТЕРАТУРА
1. Fəlsəfə ensiklopedik lüğəti. Bakı: NPB, 1997.
2. Mehdiyev R.Ə. Fəlsəfə. Dərs vəsaiti. Bakı: “Şərq-Qərb”, 2010.
3. Skirbekk Q., Gilye N. Fəlsəfə tarixi: Müasir dünyanın fəlsəfi qaynaqlarına bir baxış. Ali məktəblərin tələbələri üçün dərs vəsaiti. Bakı: “Zəkioğlu”, 2007
4. Qurani-Kərim (ərəb dilindən tərcümə edələr: V.Məmmədəliyev və Z.Bünyadov). “Qismət”, 2004.
5. Hacıyev Z. Fəlsəfə. Ali məktəblər üçün dərslik. Bakı: “Turan evi”, 2012.
6. Rüstəmov Y. Fəlsəfənin əsasları (mühazirə kursu). Bakı: “Nurlar”, 2007.
JURNALIN SAYLARI
