EXAMPLES OF ART CERAMIC, GLASS AND METAL VESSELS IN “KHAMSA” MINIATURES OF NIZAMI GANJAVI IN HISTORICAL AND ARCHAEOLOGICAL CONTEXT

Official corner Jurnalın sayları About the Journal Redaksiya heyəti Information for Authors Müəlliflər

AZ EN RU

The Supreme Attestation Commission under the President of the Republic of Azerbaijan has set a number of requirements for periodicals recommended for publication of the main results of dissertations. We kindly ask authors to take these requirements into account when submitting articles.

1. The journal publishes scientific articles that have not been submitted to other publications, are the results of new research and correspond to the profile of the journal. Along with the article, the author must provide a scientific opinion on the appropriateness of its publication.

2. Articles should be sent in electronic format to redaksiya@scwra.gov.az in Azerbaijani, Russian and Turkish languages. The texts of the articles should be typed in Times New Roman - 12 font with 1 interval, with a distance of 2 cm from the top and bottom, 3 cm from the left, and 1.5 cm from the right.

3. The summary should be given in 3 languages, provided that the language in which the article is written is also included. It is recommended that the length of the articles be 10-12 pages, and the summaries be 5-8 lines. Abstracts should indicate the purpose of writing the article, methodology, and scientific innovation. Abstracts of the article in different languages should be identical to each other and should correspond to the content of the article. Abstracts should be strictly edited from a scientific and grammatical point of view. Each abstract should include the title of the article and the name of the author or authors.

4. Each article should include UOT indexes or PACS type codes and keywords. Keywords must be provided in three languages.

5. The article should indicate author’s workplace (s), the address of the enterprise (s), the author's position, academic degree and e-mail address.

6. At the end of the article, in accordance with the nature of the field of science and the article, the scientific conclusion reached by the author, the scientific novelty of the work, the importance of application, economic efficiency and etc. should be given clearly.

7. References should be made to scientific sources on the subject. The list of references at the end of the article should be numbered in the order in which the references are found in the text and marked as [1, p.119]. If the same literature is referred to elsewhere in the text, then the literature referred to must be indicated by the previous number.

8. Information about each reference in the bibliography should be complete and accurate. Bibliographic description of the cited source should be given depending on its type (monograph, textbook, scientific article, etc.). When referring to the same articles, thesis of symposium, conferences and other prestigious scientific events, the title of the article, report or thesis should be indicated. When giving a bibliographic description of the cited source, the requirements 10.2-10.4.6 of the "Used literature" section of the current instruction of the Supreme Attestation Commission under the President of the Republic of Azerbaijan on "Rules for compiling dissertations" should be taken into account.

9. Scientific articles, monographs and other reliable sources of the last 5-10 years should be preferred in the list of literature at the end of the article.

10. After checking with anti-plagiarism software and confidential opinion of the reviewers, the articles are submitted for publication by the field editor or one of the expert members of the editorial board.

It should be noted that "State and Religion" journal is presented in electronic format 3 times a year. Work on each article consists of several stages. The peer review process takes 2 months.

Articles that do not meet the above conditions will not be accepted by the editorial board.

NİZAMİ GƏNCƏVİNİN “XƏMSƏ” MİNİATÜRLƏRİNDƏKİ BƏDİİ KERAMİKA, ŞÜŞƏ VƏ METAL QAB NÜMUNƏLƏRİ TARİXİ-ARXEOLOJİ KONTEKSTDƏ

Şamil Nəcəfov | shamil_necefov@mail.ru

AMEA-nin Arxeologiya, Etnoqrafiya və Antropologiya İnstitutu, tarix üzrə fəlsəfə doktoru, dosent, aparıcı elmi işçi

Fərhad Fərmanov | wrangler90@mail.ru

AMEA-nın Arxeologiya, Etnoqrafiya və Antropologiya İnstitutunun Etnoarxeologiya şöbəsinin kiçik elmi işçisi, bərpaçı rəssam

Araşdırma

UOT 902/904

XÜLASƏ

Ədəbiyyatımızın nadir incisi sayılan “Xəmsə” Nizami Gəncəvinin bəşəriyyətə qazandırdığı ən zəngin söz xəzinələrindən biridir. “Xəmsə”yə daxil olan poemalarda şairin toxunduğu əsas məqamlar ədəbiyyatşünaslar tərəfindən geniş araşdırılmış, ən qaranlıq məqamlara aydınlıq gətirilmişdir. Məqalənin yazılmasında əsas məqsəd “Xəmsə” miniatürlərinin arxeoloji baxımdan təhlili, səhnələrdə diqqət çəkən bədii keramika, şüşə və metal qab nümunələrinin araşdırılmasıdır. Miniatürlərdə verilən səhnələr real və obrazlı şəkildə təsvir olunmuşdur. Bu səhnələrdə əşya motivlərindən diqqət çəkəni qab nümunələridir. Məişət qabları bədii zövqlə verilmiş, üzərində zəngin naxış motivləri əks olunmuşdur. Miniatürlərdə əks olunan müxtəlif məzmunlu və formalı qabların oxşar nümunələri arxeoloji qazıntılar zamanı orta əsrlərə aid abidələrin (əsasən şəhər tipli yaşayış yerləri) əksəriyyətindən aşkar edilmişdir. Bu qab nümunələrinə Yaxın və Orta Şərq miniatürlərində də çox rast gəlinir. Orta əsr Azərbaycan sənətkarlığının sahələri olan dulusçuluq, şüşəişləmə və metalişləmənin məhsulu olan bu qab nümunələri təbii ki, onları hazırlayan ustaların bədii zövqünün və estetik təfəkkürünün əksidir. Bu baxımdan Azərbaycanın orta əsr maddi mədəniyyətinin öyrənilməsində “Xəmsə” miniatürlərindəki bədii dulusçuluq, metalişləmə və şüşəişləmə nümunələrinin rolu inkarolunmazdır

AÇAR SÖZLƏR

Nizami Gəncəvi Xəmsə miniatürlər bədii keramika şüşə metal

ƏDƏBİYYAT

1. Azərbayan miniatürləri. Bakı: Şərq-Qərb, 2013, 248 s.

2. Nizami Gəncəvi. Xəmsə. Miniatürlər. Bakı: Yazıçı, 1983, 145 s.

3. Cəbiyev Q.C. Nizami yaradıcılığında dulusçuluğa dair motivlər // Nizami Gəncəvi almanaxı. 2-ci kitab. Bakı: Elm, 1991, s.75-79.

4. Orucov A.Ş. İlk orta əsrlərdə Azərbaycanda dulusçuluq (IV-VIII əsrlər). Bakı: Elm, 1989, 72 s.

5. Новрузлу А.И. Средневековая керамика Азербайджана (IX-XVII вв.). Баку: Элм, 1993, 200 с.

6. Novruzlu Ə.İ. Azərbaycanın orta əsr sənətkarlığı (XIV-XVII əsrlər). Bakı: Elm, 1997, 525 s.

7. Nuriyev A.B. Azərbaycan ərazisindən aşkar edilmiş oymalı şüşə piyalələr haqqında / Azərb. SSR EA Tarix İnstitutu aspirantlarının birinci elmi konfransının materialları. Bakı: 1965, s. 11-13.

8. Nuriyev A.B. Qədim Şamaxıda şüşə istehsalına dair // AMM, VI сild. Bakı: 1965, s. 113122.

9. İbrahimov F.Ə. Azərbaycanın orta əsr şəhərlərində metalişləmə sənəti (XI-XIII əsrlər). Bakı: Elm, 1988, 174 s.

10. Керимов Л.Г. Азербайджанский ковер. Том II. Баку: Гянджлик, 1983, 279 с.

EXAMPLES OF ART CERAMIC, GLASS AND METAL VESSELS IN “KHAMSA” MINIATURES OF NIZAMI GANJAVI IN HISTORICAL AND ARCHAEOLOGICAL CONTEXT

Shamil Najafov | shamil_necefov@mail.ru

Institute of Archaeology, Ethnography and Anthropology of ANAS, PhD in history, Associate Professor, Leading Researcher

Farhad Farmanov | wrangler90@mail.ru

AMEA-nın Arxeologiya, Etnoqrafiya və Antropologiya İnstitutunun Etnoarxeologiya şöbəsinin kiçik elmi işçisi, bərpaçı rəssam

Research

UOT 902/904

SUMMARY

“Khamsa”, which is considered a rare pearl of our literature, is one of the richest word treasures of mankind, a product of the genius Nizami Ganjavi. The main points touched upon by the poet in the poems included in “Khamsa” have been extensively studied by literary critics, and obscure points have been clarified. The main purpose for writing the article is the archaeological analysis of “Khamsa” miniatures, the study of examples of art ceramics, glass and metal dishes. The scenes in the miniatures are depicted realistically and figuratively. In these scenes, the most striking of the motifs are the examples of dishes. Household utensils are given with great artistic taste, with rich pattern motifs. Similar types of dishes of different contents and shapes, reflected in the miniatures, were found during archaeological excavations in most of the medieval monuments (mainly urban settlements). Examples of these dishes are also found in miniatures in the Near and Middle East. These samples of dishes, which are the products of medieval Azerbaijani art, pottery, glassmaking and metal working, are, of course, a reflection of the artistic taste and aesthetic thinking of the masters who made them. From this viewpoint, the role of examples of artistic pottery, metal working and glassmaking in the miniatures of “Khamsa” in the study of medieval material culture of Azerbaijan is undeniable

KEYWORDS

Nizami Ganjavi Khamsa miniature art ceramics glass metal.

REFERENCE LIST