ORXON-YENİSEY ABİDƏLƏRİNİN TÜRK İNANC SİSTEMİNDƏKİ YERİ
Elvin Babayev | babayevelvin90@mail.ru
Bakı Dövlət Universiteti, Şərqşünaslıq fakültəsinin İslamşünaslıq ETM-nin elmi işçisiAraşdırma
XÜLASƏ
Orxon hərflərinin mənşəyini bir çox əlifbalara dayandırsalar da, əsas ağırlıq türk inanc sistemində də mühüm yeri olan damğalardan yaranması fikridir. Lakin buna əks olan görüşlər də mövcuddur. Damğaların dəqiq tarixini müəyyən etmək çətindir. Amma Əfqanıstan və Özbəkistanda 4 min il əvvələ aid ilk damğa nümunələri tapılmışdır. Tapılan bu damğalar üzərindəki işarələrin qədim türk əlifbasının hərfləri ilə eyniliyi diqqət çəkmişdir. Orxon əlifbasının mənşəyinin türk damğalarına aid olmasının sübutu isə türk yazısının tarixini daha da qədimlərə bağlayır. Yazının olması isə böyük mədəniyyətin, dövlətçiliyin və ticari əlaqələrin olmasından xəbər verir
ƏDƏBİYYAT
- Ahmet Taşağıl. Goktürkler. 2-ci cild. Ankara: 2012.
- Ramiz Əskər. Orxon Abidələri. Bakı: 2012.
- Əkbər Nəcəf. Hun Minilliyi. Bakı: 2015.
- Muharrem Ergin. Orhun Abidələri. İstanbul: 2011.
- Aysu Ata. Orhun Türkcesi. Eskişehir: 2011.
- Əbülfəz Rəcəbli. Qədim Türk Yazısı Abidələri. 2-ci cild-Göytürk Yazısı Abidələri. Bakı: 2009
- Əkbər Nəcəf. İnanc Yaddaşı. Bakı: 2014.
- Samuel Noah Kramer. Sümerler (Çev.: Özcan Buze). İstanbul: 2002.
- Begmyrat Gerey. 5000 Yıllık Sümer Türkmen Bağları. Ankara: 2004.
- Osman Nedim Tuna. Sümer ve Türk dillerinin Tarihi ilgisi ile Türk dilinin Yaşı Meselesi. Ankara: 1997.
- Tariyel Azərtürk. Genesis of Cuneiform Signs, Whose Are They? USA, Seattle: 2002. (əlavə bax: Tariyel Azərtürk. Mixi Yazılı Azəri Türk Dilinin Qrammatikası, USA, Seattle: 2004 )
THE PLACE OF ORKHON-YENISEY MONUMENTS IN THE TURKISH FAITH SYSTEM
Elvin Babayev | babayevelvin90@mail.ru
Bakı Dövlət Universiteti, Şərqşünaslıq fakültəsinin İslamşünaslıq ETM-nin elmi işçisiResearch
SUMMARY
Although the origin of Orkhon letters is related to many alphabets, it is widely regarded to be emerged from “damga” . But there exist some opposite views as well. It is difficult to determine the exact ages of the stamps. But in Afganistan and Uzbekistan stamp samples were found belonging to 4 thousand years ago. The identity of the signage on these stamps and the letters in the turkish alphabet drew attention. This is the proof of the antiquity of turkish writing . And the fact of having own alphabet and writings is the indicator of culture, statehood and trade relations
REFERENCE LIST
- Ahmet Taşağıl. Goktürkler. 2-ci cild. Ankara: 2012.
- Ramiz Əskər. Orxon Abidələri. Bakı: 2012.
- Əkbər Nəcəf. Hun Minilliyi. Bakı: 2015.
- Muharrem Ergin. Orhun Abidələri. İstanbul: 2011.
- Aysu Ata. Orhun Türkcesi. Eskişehir: 2011.
- Əbülfəz Rəcəbli. Qədim Türk Yazısı Abidələri. 2-ci cild-Göytürk Yazısı Abidələri. Bakı: 2009
- Əkbər Nəcəf. İnanc Yaddaşı. Bakı: 2014.
- Samuel Noah Kramer. Sümerler (Çev.: Özcan Buze). İstanbul: 2002.
- Begmyrat Gerey. 5000 Yıllık Sümer Türkmen Bağları. Ankara: 2004.
- Osman Nedim Tuna. Sümer ve Türk dillerinin Tarihi ilgisi ile Türk dilinin Yaşı Meselesi. Ankara: 1997.
- Tariyel Azərtürk. Genesis of Cuneiform Signs, Whose Are They? USA, Seattle: 2002. (əlavə bax: Tariyel Azərtürk. Mixi Yazılı Azəri Türk Dilinin Qrammatikası, USA, Seattle: 2004 )
ПОЗИЦИЯ ОРХОН-ЕНИСЕЙСКИХ ПАМЯТНИКОВ В СИСТЕМЕ ТУРЕЦКОЙ ВЕРЫ
Эльвин Бабаев | babayevelvin90@mail.ru
Bakı Dövlət Universiteti, Şərqşünaslıq fakültəsinin İslamşünaslıq ETM-nin elmi işçisiИсследование
РЕЗЮМЕ
Несмотря на то что, происхождение Орхонских букв относят различным алфавитом, основная мысль — это создания стигм, которая имеет системе убеждений веры тюрков важное место. Но и есть противоположные убеждении. Сложно определить точный возраст стигм. Но в Афганистане и Узбекистане были обнаружены образцы стигм 4 тысячи летний давности. Обращает внимания тот факт, что, над обнаруженных стигмах знаки имеют идентичность с буквами тюркского алфавита. Доказательство принадлежности происхождения Орхонского алфавита тюркском стигмам относят тюркские писания к дальний древности. Существования писаний дает понят о существовании великий культуры, государственности и торговых отношений
ЛИТЕРАТУРА
- Ahmet Taşağıl. Goktürkler. 2-ci cild. Ankara: 2012.
- Ramiz Əskər. Orxon Abidələri. Bakı: 2012.
- Əkbər Nəcəf. Hun Minilliyi. Bakı: 2015.
- Muharrem Ergin. Orhun Abidələri. İstanbul: 2011.
- Aysu Ata. Orhun Türkcesi. Eskişehir: 2011.
- Əbülfəz Rəcəbli. Qədim Türk Yazısı Abidələri. 2-ci cild-Göytürk Yazısı Abidələri. Bakı: 2009
- Əkbər Nəcəf. İnanc Yaddaşı. Bakı: 2014.
- Samuel Noah Kramer. Sümerler (Çev.: Özcan Buze). İstanbul: 2002.
- Begmyrat Gerey. 5000 Yıllık Sümer Türkmen Bağları. Ankara: 2004.
- Osman Nedim Tuna. Sümer ve Türk dillerinin Tarihi ilgisi ile Türk dilinin Yaşı Meselesi. Ankara: 1997.
- Tariyel Azərtürk. Genesis of Cuneiform Signs, Whose Are They? USA, Seattle: 2002. (əlavə bax: Tariyel Azərtürk. Mixi Yazılı Azəri Türk Dilinin Qrammatikası, USA, Seattle: 2004 )
JURNALIN SAYLARI
