KƏRPİCLİTƏPƏDƏ AŞKAR EDİLMİŞ ŞÜŞƏ MƏMULATLARI
Vaqif Əsədov | vaqif-amea@mail.ru
AMEA-nın Arxeologiya və Etnoqrafiya İnstitutu, t.ü.f.d., aparıcı elmi işçiGülpəri Əhmədova | qulperi_akhmedova@mail.ru
AMEA Arxeologiya və Antropologiya İnstitutunun elmi işçiAraşdırma
XÜLASƏ
Məqalə Kərpiclitəpə orta əsr abidəsində aparılmış arxeoloji qazıntılara həsr olunmuşdur. Məqalədə qazıntılar gedişində aşkar olunmuş müxtəlif formalı və təyinatlı şüşə məmulatlar haqqında geniş və ətraflı məlumat verilir.
Bu tapıntılar şüşə qabların, flakonların, qədəhlərin və s. fraqmentlərindən ibarətdirlər. Həmçinin şüşə muncuq və üzüklərə də rast gəlinmişdir. Məqalədə ayrıca olaraq fraqmentlər, bəzən isə bütöv şəkildə tapılmış çoxsaylı qolbaqlar nəzərdən keçirilmişdir.
Kərpiclitəpə abidəsindən olan şüşə məmulatlar məişətdə istifadə olunmuşdur. Onların içərisində həmçinin ətriyyat və dərman mayeləri də saxlanılmışdır. Orta əsrlərdə kəsikdə dəyirmi, oval və ya üçbucaq formalı, hamar və ya burma səthli şüşə qolbaqlar geniş yayılmışdı. Məqalədə bu məmulatların Azərbaycanın daha erkən və sinxron orta əsr abidələrində aşkar olunmuş analoqları xatırlanır.
Aparılmış tədqiqatlar və əldə olunmuş arxeoloji materialların təhlili əsasında müəyyən edilmişdir ki, Kərpiclitəpə abidəsində aşkar olunmuş şüşə məmulatlar bu abidənin mövcud olduğu bütün müddət boyu (XI-XIII əsrlər) istifadə edilmişlər və inkişaf etmiş orta əsrlərdə Azərbaycan əhalisinin məişət mədəniyyətinin ayrılmaz hissəsi olmuşlar
ƏDƏBİYYAT
- Голубкина Т.И. Об одной случайной археологической находке // ДАН Аз. ССР. - т. III, - №10, - 1947, - с. 471-473
- Пахомов Е.А. Обследования и раскопки кувшинных погребений Азербайджана // Изв. Аз. ФАН СССР. - № 3, - 1939, - с. 70-74
- Голубкина Т.И. Археологические обследования и раскопки кувшинных погребений в Азербайджане // Изв. АН Аз. ССР. Серия общественных наук. - - №1, 1959, - с. 17-38
- Xəlilov C.Ə. Xınıslı qədim yaşayış yeri // Azərb. SSR EA–nın Xəbərləri. - İctimai elmlər seriyası. - №3, - 1961, - s. 31-47
- Nuriyev A.B. Xınıslıdan tapılmış şüşə piyalələr // Azərb. SSR EA–nın Məruzələri. - İctimai elmlər seriyası. - XVIII cild. - №4, - 1962, - s. 89-91
- Халилов Дж.А. Материальная культура Кавказской Албании (IV в. до н.э. - III в. н.э.). – Баку, - Элм, - 1985, - 204 с.
- Qazıyev S.M. Küp qəbirləri albomu. - Bakı, - 1960, - 44 s.
- Nuriyev A.B. Şərgah küp qəbirləri haqqında // AMM. VII cild. - Bakı, - 1973, - s. 220-232
- Hüseynov M.M. Goranboy rayonunun Qarqucaq kəndindən aşkar edilmiş küp qəbirləri haqqında. Azərbaycan arxeologiyası və Etnoqrafiyası, 2011, №1 s.31-34.
- Cəlilov B.M., Quliyev A.A., Hüseynov M.M. Çərmədli nekropolu. - Bakı, - Xəzər Universiteti, - 2013, - 96 s.
- Ciddi H.Ə. Şamaxı şəhərinin şimalında aşkar edilmiş orta əsr yaşayış yerləri // Azərb. SSR EA Xəbərləri, - Tarix, fəlsəfə, hüquq seriyası, - 1969, - № 3, - s. 49-58
- Hüseynov M.M., Cəlilov B.M. Orta əsr Daşbulaq yaşayış yeri // Şəmkir: arxeoloji irsi, tarixi və memarlığı. - I Respublika elmi-praktik konfransın materialları. -Bakı, - 2008, - s. 225-238
- Археология и естественные науки. M.: - Наука, - 1965, 345 с.
- Dostiyev T.M., Bəşirov R., Mirzəyev R., Hüseynli N.N. Orta əsr Şəmkir şəhəri: arxeoloji qazıntılar və artefaktlar. - Bakı, - Çaşıoğlu, - 2013, - 513 s.
- Cəbiyev Q.C., Abbasova E.İ., Qasımzadə Ə.H.. Qəbələ arxeoloji ekspedisiyasının orta əsrlər dəstəsinin 2016-cı ildə apardığı arxeoloji tədqiqatlar. Azərbaycanda arxeoloji tədqiqatlar 2015-2016, Bakı, 2017, s.282-290.
- Əliyev T. Zərdab orta əsrlərdə. “Elm və təhsil”, Bakı, 2018. 141 s.
- Cəlilov B. Faxralı orta əsrlər yaşayış yeri. Azərbaycan arxeologiyası və etnoqrafiyası № 1, Bakı, 2005, s.92-99.
- Məmmədov A.M., Əliyev T.V., Allahverdiyeva S.K., Hacıyev G.O. Gəncə arxeoloji ekspedisiyasının 2009-cu ildəki arxeoloji qazıntı və çöl-tədqiqat işləri. Azərbaycanda arxeoloji tədqiqatlar 2009, Bakı, 2010, s.257-260.
GLASSWARE DISCOVERED AT KERPIJLITEPE
Vagif Asadov | vaqif-amea@mail.ru
AMEA-nın Arxeologiya və Etnoqrafiya İnstitutu, t.ü.f.d., aparıcı elmi işçiGulpari Ahmadova | qulperi_akhmedova@mail.ru
AMEA Arxeologiya və Antropologiya İnstitutunun elmi işçiResearch
SUMMARY
The article is devoted to the archaeological excavations carried out at the medieval monument of Kerpijlitepe. The article describes extensively and in detail the glass products, of various shapes and purposes, discovered during excavations.
These findings consisted of fragments of glass vessels, bottles, glasses, etc. There were also glass beads and rings. The article separately examines numerous glass bracelets found in fragmentary, and sometimes in a whole form.
Glass products from the Kerpijlite monument were used in everyday life. Perfume and medicinal liquids were also stored in them. In the Middle Ages, glass bracelets, round, oval or triangular in cross-section, with a smooth or twisted surface, became widespread. The article mentions analogues of these products found on earlier and synchronous medieval monuments of Azerbaijan.
Based on the conducted research and analysis of the obtained archaeological materials, it was determined that the glass products found on the Kerpijlitepe monument were used throughout the existence of this monument (XI-XIII centuries) and were an integral part of the everyday culture of the Azerbaijani population in the developed Middle Ages
REFERENCE LIST
- Голубкина Т.И. Об одной случайной археологической находке // ДАН Аз. ССР. - т. III, - №10, - 1947, - с. 471-473
- Пахомов Е.А. Обследования и раскопки кувшинных погребений Азербайджана // Изв. Аз. ФАН СССР. - № 3, - 1939, - с. 70-74
- Голубкина Т.И. Археологические обследования и раскопки кувшинных погребений в Азербайджане // Изв. АН Аз. ССР. Серия общественных наук. - - №1, 1959, - с. 17-38
- Xəlilov C.Ə. Xınıslı qədim yaşayış yeri // Azərb. SSR EA–nın Xəbərləri. - İctimai elmlər seriyası. - №3, - 1961, - s. 31-47
- Nuriyev A.B. Xınıslıdan tapılmış şüşə piyalələr // Azərb. SSR EA–nın Məruzələri. - İctimai elmlər seriyası. - XVIII cild. - №4, - 1962, - s. 89-91
- Халилов Дж.А. Материальная культура Кавказской Албании (IV в. до н.э. - III в. н.э.). – Баку, - Элм, - 1985, - 204 с.
- Qazıyev S.M. Küp qəbirləri albomu. - Bakı, - 1960, - 44 s.
- Nuriyev A.B. Şərgah küp qəbirləri haqqında // AMM. VII cild. - Bakı, - 1973, - s. 220-232
- Hüseynov M.M. Goranboy rayonunun Qarqucaq kəndindən aşkar edilmiş küp qəbirləri haqqında. Azərbaycan arxeologiyası və Etnoqrafiyası, 2011, №1 s.31-34.
- Cəlilov B.M., Quliyev A.A., Hüseynov M.M. Çərmədli nekropolu. - Bakı, - Xəzər Universiteti, - 2013, - 96 s.
- Ciddi H.Ə. Şamaxı şəhərinin şimalında aşkar edilmiş orta əsr yaşayış yerləri // Azərb. SSR EA Xəbərləri, - Tarix, fəlsəfə, hüquq seriyası, - 1969, - № 3, - s. 49-58
- Hüseynov M.M., Cəlilov B.M. Orta əsr Daşbulaq yaşayış yeri // Şəmkir: arxeoloji irsi, tarixi və memarlığı. - I Respublika elmi-praktik konfransın materialları. -Bakı, - 2008, - s. 225-238
- Археология и естественные науки. M.: - Наука, - 1965, 345 с.
- Dostiyev T.M., Bəşirov R., Mirzəyev R., Hüseynli N.N. Orta əsr Şəmkir şəhəri: arxeoloji qazıntılar və artefaktlar. - Bakı, - Çaşıoğlu, - 2013, - 513 s.
- Cəbiyev Q.C., Abbasova E.İ., Qasımzadə Ə.H.. Qəbələ arxeoloji ekspedisiyasının orta əsrlər dəstəsinin 2016-cı ildə apardığı arxeoloji tədqiqatlar. Azərbaycanda arxeoloji tədqiqatlar 2015-2016, Bakı, 2017, s.282-290.
- Əliyev T. Zərdab orta əsrlərdə. “Elm və təhsil”, Bakı, 2018. 141 s.
- Cəlilov B. Faxralı orta əsrlər yaşayış yeri. Azərbaycan arxeologiyası və etnoqrafiyası № 1, Bakı, 2005, s.92-99.
- Məmmədov A.M., Əliyev T.V., Allahverdiyeva S.K., Hacıyev G.O. Gəncə arxeoloji ekspedisiyasının 2009-cu ildəki arxeoloji qazıntı və çöl-tədqiqat işləri. Azərbaycanda arxeoloji tədqiqatlar 2009, Bakı, 2010, s.257-260.
СТЕКЛЯННЫЕ ИЗДЕЛИЯ, ОБНАРУЖЕННЫЕ НА КЕРПИДЖЛИТЕПЕ
Вагиф Асадов | vaqif-amea@mail.ru
AMEA-nın Arxeologiya və Etnoqrafiya İnstitutu, t.ü.f.d., aparıcı elmi işçiГульпари Ахмедова | qulperi_akhmedova@mail.ru
AMEA Arxeologiya və Antropologiya İnstitutunun elmi işçiИсследование
РЕЗЮМЕ
Статья посвяшена археологическим раскопкам, проводившимся на средневековом памятнике Керпиджлитепе. В статье широко и подробно описываются стеклянные изделия, разнообразной формы и назначения, обнаруженные в процессе раскопок.
Эти находки состояли из фрагментов стеклянных сосудов, флакон, бокалов и т.д. Попадались также стеклянные бусы и кольца. В статье отдельно рассматриваются многочисленные стеклянные браслеты, найденные в фрагментарном, а иногда и в целом виде.
Стеклянные изделия с памятника Керпиджлите использовались в быту. В них также хранились парфюмерные и лекарственные жидкости. В средних веках широкое распространение получили стеклянные браслеты, круглые, овальные или же треугольные в сечении, с гладкой или витой поверхностью. В статье упоминаются аналоги этих изделий, обнаруженные на более ранних и синхронных средневековых памятниках Азербайджана.
На основе проведенных исследований и анализа полученных археологических материалов было определено, что стеклянные изделия, обнаруженные на памятнике Керпиджлитепе, использовались на всем протяжении существования этого памятника (XI-XIII вв.) и были неотъемлемой частью бытовой культуры населения Азербайджана в развитых средних веках
ЛИТЕРАТУРА
- Голубкина Т.И. Об одной случайной археологической находке // ДАН Аз. ССР. - т. III, - №10, - 1947, - с. 471-473
- Пахомов Е.А. Обследования и раскопки кувшинных погребений Азербайджана // Изв. Аз. ФАН СССР. - № 3, - 1939, - с. 70-74
- Голубкина Т.И. Археологические обследования и раскопки кувшинных погребений в Азербайджане // Изв. АН Аз. ССР. Серия общественных наук. - - №1, 1959, - с. 17-38
- Xəlilov C.Ə. Xınıslı qədim yaşayış yeri // Azərb. SSR EA–nın Xəbərləri. - İctimai elmlər seriyası. - №3, - 1961, - s. 31-47
- Nuriyev A.B. Xınıslıdan tapılmış şüşə piyalələr // Azərb. SSR EA–nın Məruzələri. - İctimai elmlər seriyası. - XVIII cild. - №4, - 1962, - s. 89-91
- Халилов Дж.А. Материальная культура Кавказской Албании (IV в. до н.э. - III в. н.э.). – Баку, - Элм, - 1985, - 204 с.
- Qazıyev S.M. Küp qəbirləri albomu. - Bakı, - 1960, - 44 s.
- Nuriyev A.B. Şərgah küp qəbirləri haqqında // AMM. VII cild. - Bakı, - 1973, - s. 220-232
- Hüseynov M.M. Goranboy rayonunun Qarqucaq kəndindən aşkar edilmiş küp qəbirləri haqqında. Azərbaycan arxeologiyası və Etnoqrafiyası, 2011, №1 s.31-34.
- Cəlilov B.M., Quliyev A.A., Hüseynov M.M. Çərmədli nekropolu. - Bakı, - Xəzər Universiteti, - 2013, - 96 s.
- Ciddi H.Ə. Şamaxı şəhərinin şimalında aşkar edilmiş orta əsr yaşayış yerləri // Azərb. SSR EA Xəbərləri, - Tarix, fəlsəfə, hüquq seriyası, - 1969, - № 3, - s. 49-58
- Hüseynov M.M., Cəlilov B.M. Orta əsr Daşbulaq yaşayış yeri // Şəmkir: arxeoloji irsi, tarixi və memarlığı. - I Respublika elmi-praktik konfransın materialları. -Bakı, - 2008, - s. 225-238
- Археология и естественные науки. M.: - Наука, - 1965, 345 с.
- Dostiyev T.M., Bəşirov R., Mirzəyev R., Hüseynli N.N. Orta əsr Şəmkir şəhəri: arxeoloji qazıntılar və artefaktlar. - Bakı, - Çaşıoğlu, - 2013, - 513 s.
- Cəbiyev Q.C., Abbasova E.İ., Qasımzadə Ə.H.. Qəbələ arxeoloji ekspedisiyasının orta əsrlər dəstəsinin 2016-cı ildə apardığı arxeoloji tədqiqatlar. Azərbaycanda arxeoloji tədqiqatlar 2015-2016, Bakı, 2017, s.282-290.
- Əliyev T. Zərdab orta əsrlərdə. “Elm və təhsil”, Bakı, 2018. 141 s.
- Cəlilov B. Faxralı orta əsrlər yaşayış yeri. Azərbaycan arxeologiyası və etnoqrafiyası № 1, Bakı, 2005, s.92-99.
- Məmmədov A.M., Əliyev T.V., Allahverdiyeva S.K., Hacıyev G.O. Gəncə arxeoloji ekspedisiyasının 2009-cu ildəki arxeoloji qazıntı və çöl-tədqiqat işləri. Azərbaycanda arxeoloji tədqiqatlar 2009, Bakı, 2010, s.257-260.
JURNALIN SAYLARI
