ƏL-KİNDİNİN FƏLSƏFİ TƏLİMİ
Rəhim Həsənov | hesenli.82@inbox.ru
Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universitetinin müəllimi, AMEA-nın Fəlsəfə İnstitunun doktorantıŞəxsiyyətlər
XÜLASƏ
Məşşailik cərəyanı adı altında tanınan Şərq peripatetizminin banisi, “Ərəblərin filosofu” (“Fəyləsuf ül-ərəb”) ünvanına layiq görülən Əbu Yusuf Yaqub ibn İshaq əs-Səbbah əl-Kindi (801-873) ensiklopedik zəkaya sahib idi. Orta əsrlərdə Avropada “Kindius” kimi tanınan əl-Kindi müsəlman dünyasının ən böyük filosoflarından biridir. Tanrı ilə dünya arasındakı əlaqənin təfsiri zamanı əl-Kindi Aristotel doktrinasından tamamilə fərqli ideyalar irəli sürmüş, tanrı ilə dünya arasındakı əlaqəni İslam prinsiplərinə uyğun əsaslandırmışdır. Aristotel və Platonun əsərlərini İslam fəlsəfəsinə sintez edən əl-Kindiyə görə, fəlsəfənin əsas məqsədi Allaha qovuşmağı izah etməkdir. O, A.Eynşteyndən 11 əsr əvvəl nisbilik nəzəriyyəsini izah edərək, bütün cisimlərin və varlıqların hərəkətlərinin mahiyyətini müfəssəl şəkildə şərh etmişdir. Ümumiyyətlə, əl-Kindinin fəlsəfi sistemində Aristotelin təsiri açıq şəkildə özünü büruzə verir. Mütəfəkkirin fəlsəfi yaradıcılığında Aristotel fəlsəfəsi əsasında İslam dinini analiz etmək dururdu. Bu onun həm tanrı haqqında, həm də kateqoriyalar haqqındakı ideyalarında öz əksini tapmışdır
ƏDƏBİYYAT
1. Fəlsəfə ensiklopedik lüğəti. Bakı: 1997.
2. El-Kindi. Felsefi risaleler (çeviren: M.Kaya). İz Yayıncılık, 1994.
3. Skirbekk Q., Gilye N. Fəlsəfə tarixi: Müasir dünyanın fəlsəfi qaynaqlarına bir baxış. Ali məktəblərin tələbələri üçün dərs vəsaiti. Bakı: “Zəkioğlu” nəşriyyatı, 2007.
4. Alper Ömer Mahir. İslam felsefesinde akıl-vahiy, din-felsefe ilişkisi. İstanbul: “Ayışığı”, 2000.
5. Mehdiyev R.Ə. Fəlsəfə. Dərs vəsaiti. Bakı: “Şərq-Qərb”, 2010.
6. Rüstəmov Y. Fəlsəfənin əsasları (mühazirə kursu). Bakı: “Nurlar” Nəşriyyat-Poliqrafiya Mərkəzi, 2007.
7. Hacıyev Z. Fəlsəfə. Ali məktəblər üçün dərslik. Bakı: “Turan evi” nəşriyyatı, 2012.
8. Manafov R. İslam düşüncəsi. B.İ.U Zaqatala Şöbəsi nəşri, № 03, Bakı, 2007.
9. Məlikov Ə. Müsəlman mütəfəkkirlər: İlk İslam filosofu əl-Kindi. İlahiyyatçı 28.02.2019 (№ 4212)
AL-KINDI’S PHILOSOPHICAL TRAINING
Rahim Hasanov | hesenli.82@inbox.ru
Teacher of Azerbaijan State Culture and Art University, Doctoral student of the Institute of Philosophy of ANASPersonalities
SUMMARY
Abu Yusuf Yaqub ibn Ishaq al-Sabbah al-Kindi (801-873), the founder of Eastern Peripateticism, known as the Meskhetian sect, awarded the title of “Philosopher of the Arabs” (“Faylasuf ul-Arab”), had an encyclopedic intellect. Known in Europe in the Middle Ages as Kindius, al-Kindi was one of the greatest philosophers in the Muslim world. In interpreting the relationship between God and the world, Al-Kindi put opinions completely different from Aristotle’s doctrine. The thinker justified the relationship between God and the world in accordance to Islamic principles. For Al-Kindi, who synthesized the works of Aristotle and Plato into Islamic philosophy, the main purpose of philosophy is to explain the reunion with God. Al-Kindi explained the theory of relativity 11 centuries before A. Einstein and explained in detail the nature of the movements of all objects and beings. In general, Aristotle’s influence on al-Kindi’s philosophical system is obvious. The philosophical work of the thinker was based on the analysis of Islam on the basis of Aristotle’s philosophy. This is reflected in his ideas about both God and categories
REFERENCE LIST
1. Fəlsəfə ensiklopedik lüğəti. Bakı: 1997.
2. El-Kindi. Felsefi risaleler (çeviren: M.Kaya). İz Yayıncılık, 1994.
3. Skirbekk Q., Gilye N. Fəlsəfə tarixi: Müasir dünyanın fəlsəfi qaynaqlarına bir baxış. Ali məktəblərin tələbələri üçün dərs vəsaiti. Bakı: “Zəkioğlu” nəşriyyatı, 2007.
4. Alper Ömer Mahir. İslam felsefesinde akıl-vahiy, din-felsefe ilişkisi. İstanbul: “Ayışığı”, 2000.
5. Mehdiyev R.Ə. Fəlsəfə. Dərs vəsaiti. Bakı: “Şərq-Qərb”, 2010.
6. Rüstəmov Y. Fəlsəfənin əsasları (mühazirə kursu). Bakı: “Nurlar” Nəşriyyat-Poliqrafiya Mərkəzi, 2007.
7. Hacıyev Z. Fəlsəfə. Ali məktəblər üçün dərslik. Bakı: “Turan evi” nəşriyyatı, 2012.
8. Manafov R. İslam düşüncəsi. B.İ.U Zaqatala Şöbəsi nəşri, № 03, Bakı, 2007.
9. Məlikov Ə. Müsəlman mütəfəkkirlər: İlk İslam filosofu əl-Kindi. İlahiyyatçı 28.02.2019 (№ 4212)
ФИЛОСОФСКОЕ ОБУЧЕНИЕ АЛЬ-КИНДИ
Рахим Гасанов | hesenli.82@inbox.ru
Преподаватель Азербайджанская государственная культура и Университет искусств, докторант Института философии Национальная Академия Наук АзербайджанаЛичности
РЕЗЮМЕ
Абу Юсуф Якуб ибн Исхак ас-Саббах аль-Кинди (801–873), основатель восточного перипатетизма, известного как месхетинская секта, удостоенный звания «философ арабов» («файласуф уль-араб»), имел энциклопедический интеллект. Аль-Кинди, известный в Европе в Средние века как Киндиус, был одним из величайших философов мусульманского мира. В толковании отношений между Богом и миром Аль-Кинди выдвигал идеи, совершенно отличные от учения Аристотеля. Мыслитель обосновывал отношения между Богом и миром в соответствии с исламскими принципами. Для Аль-Кинди, синтезировавшего труды Аристотеля и Платона в исламскую философию, главная цель философии — объяснить воссоединение с Богом. Аль-Кинди объяснил теорию относительности за 11 веков до А. Эйнштейна и подробно объяснил природу движений всех предметов и существ. В целом влияние Аристотеля на философскую систему аль-Кинди очевидно. Философское творчество мыслителя основывалось на анализе ислама на основе философии Аристотеля. Это отражено в его представлениях как о Боге, так и о категориях
ЛИТЕРАТУРА
1. Fəlsəfə ensiklopedik lüğəti. Bakı: 1997.
2. El-Kindi. Felsefi risaleler (çeviren: M.Kaya). İz Yayıncılık, 1994.
3. Skirbekk Q., Gilye N. Fəlsəfə tarixi: Müasir dünyanın fəlsəfi qaynaqlarına bir baxış. Ali məktəblərin tələbələri üçün dərs vəsaiti. Bakı: “Zəkioğlu” nəşriyyatı, 2007.
4. Alper Ömer Mahir. İslam felsefesinde akıl-vahiy, din-felsefe ilişkisi. İstanbul: “Ayışığı”, 2000.
5. Mehdiyev R.Ə. Fəlsəfə. Dərs vəsaiti. Bakı: “Şərq-Qərb”, 2010.
6. Rüstəmov Y. Fəlsəfənin əsasları (mühazirə kursu). Bakı: “Nurlar” Nəşriyyat-Poliqrafiya Mərkəzi, 2007.
7. Hacıyev Z. Fəlsəfə. Ali məktəblər üçün dərslik. Bakı: “Turan evi” nəşriyyatı, 2012.
8. Manafov R. İslam düşüncəsi. B.İ.U Zaqatala Şöbəsi nəşri, № 03, Bakı, 2007.
9. Məlikov Ə. Müsəlman mütəfəkkirlər: İlk İslam filosofu əl-Kindi. İlahiyyatçı 28.02.2019 (№ 4212)
JURNALIN SAYLARI
