TARİXİ-ETNOQRAFİK MƏNBƏLƏR ƏSASINDA GƏNCƏ ŞƏHƏRİNDƏ MULTİKULTURALİZM ƏNƏNƏLƏRİNİN TƏDQİQİ
Elnur Həsənov | lnurh273@gmail.com
AMEA-nın Gəncə Bölməsinin elmi katibi, Elm üzrə Prezident mükafatçısı, tarix üzrə fəlsəfə doktoruTarixə pəncərə
XÜLASƏ
Gəncədə tarixi-etnoqrafik mənbələrin, eləcə də birgəyaşayış mədəniyyəti ənənələrinin formalaşması və qorunub saxlanmasının əhəmiyyəti müxtəlif yazılı mənbələr, elmi əsərlər, arxiv sənədləri və tarixi mənbələr əsasında araşdırılmışdır. Şəhərin qədim məhəllələrində əsrlər boyu multikulturalizmin, tolerant dəyərlərin formalaşması və inkişafının əsas səciyyəvi xüsusiyyətləri tədqiq edilmişdir. Gəncədə məscidlər, pravoslav kilsəsi, almanlüteran kilsəsi, alban məbədləri kimi mühüm maddi-mədəniyyət nümunələrinin - İslamdan əvvəlki dövr abidələrinin ucaldılması və müasir dövrümüzə qədər mühafizə edilməsi Gəncədə çoxəsrlik multikultural dəyərlərin, adət-ənənələrin əsas göstəriciləri kimi öyrənilmişdir. Bundan əlavə, təkzibolunmaz dəlillər və faktlar, elmi mənbələr əsasında şəhərdə yerli tarixi məhəllələr ilə yanaşı, yəhudi məhəlləsi, həmçinin ləzgi və lahıcların yaşayış məhəllələrinin mövcud olduğu sübuta yetirilmişdir
ƏDƏBİYYAT
1. Azərbaycan Respublikası Milli Arxiv İdarəsi Dövlət Arxivinin Gəncə şəhər filialı. F. 20, s. 4, iş 11.
2. Hasanov E.L. Innovative study of historical-ethnographic and cultural heritage of Ganja city for Renaissance period // International Scientific Journal Theoretical & Applied Science, 2021. Issue 2, vol. 94, p. 248-254. Doi: https://dx.doi.org/10.15863/TAS.2021.02.94.53
3. Гасанов Э.Л. Архитектурное наследие Гянджи как пример мультикультурализма // “Elm və həyat” jurnalı. Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Rəyasət Heyəti, Bakı, 2020, № 4 (470), s. 60-63.
4. Əhmədov F.M. Gəncənin tarix yaddaşı. Gəncə: Elm nəşriyyatı, 2007, 246 s.
5. Hasanov E.L., Marjanli M. Ganja: city of Nizami (Gəncə: Nizami yurdu). Dubai: IRS Publishing House, 2019. 208 s.
6. Geneviève Z., Danielle L., Claire K. Handbook of Multilingualism and Multiculturalism. Archives contemporaines, 2011, p. 377.
7. Guliyeva N.M., Häsänov E.L. Die traditionelle Gändschänischen Teppiche von Zeitraum der Aserbaidschanischen Gelehrten und Dichter Mirsä Schäfi Waseh als ethnoanthropologische quelle (XIX Jahrhundert) // European Applied Sciences, 2014, vol. 2, p. 3-5.
8. Hasanov E.L. About comparative research of poems “Treasury of Mysteries” and “Iskandername” on the basis of manuscript sources as the multiculturalism samples // International Journal of Environmental and Science Education, 2016, vol. 11(16), p. 9136-9143.
9. Yusifli X.H., Pişnamazzadə S.P., Həsənov E.L. Nizami Gəncəvinin şəcərə tarixi. Gəncə: Elm, 2021. 182 s.
10. Hasanov E.L. About research of features of legal culture on the basis of historical-literary heritage // Information (Japan), 2017, vol. 20(4), p. 2289- 2296.
11. Hasanov E.L. Nizami Ganjavi 880: heritage of Ganja based on architectural and craftsmanship features of Sebzikar graveyard // International Scientific Journal Theoretical & Applied Science. Philadelphia (USA), 2021. Issue 1, vol. 93, part 2, p. 144-150. Doi: https://dx.doi.org/10.15863/ TAS.2021.01.93.25
12. Многогранность человеческого капитала: культурные и социальные основания. Общая редакция и составление О.Н. Астафьевой, О.В. Шлыковой. Москва: «Согласие», 2019. 293 с.
13. Smith W., Hasanov E.L. Importance of handicraft traditions in investigation of history of urban culture in Ganja // International Scientific Journal Theoretical & Applied Science, 2013. Issue 11, vol., 7, p. 61-66. Doi: http://dx.doi.org/10.15863/TAS.2013.11.7.10
14. Hasanov E.L. Multidisciplinary basis of historical-ethnographic research of craftsmanship traditions in Ganja city. Warsaw: (Poland), Sp. z.o.o. “iScience”, 2018, 100 p. ISBN 978-83-66216-02-0
15. Məmmədov F.N. XIX əsrdə Gəncə şəhərinin ərazisi, əhalisi və idarəsi (1868-ci ilə qədər). Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının Xəbərləri (Tarix, fəlsəfə və hüquq seriyası), 1976, № 3, s. 30-37.
16. Hüseynova S.B. Gəncə şəhəri haqqında bəzi etnoqrafik qeydlər (XX əsrin əvvəlləri) // Kirovabadın maddi, mədəni və ictimai həyatına həsr edilmiş II elmi konfransın materialları, Bakı, 1987, s. 37.
17. Mooney C.A. Culture clash: an international legal perspective on ethnic discrimination. Ashgate Publishing, Ltd., 2011, p. 13.
18. Poulmarc’h M., Laneri N., Hasanov E. Innovative approach to the research of ethnographicarchaeological heritage in Ganja based on materials of kurgans // International Scientific Journal Theoretical & Applied Science, 2019. Issue 09, vol. 77, part 4, p. 341-345. Doi: https://dx.doi. org/10.15863/TAS.2019.09.77.60
19. Hasanov S.L., Hasanov E.L. Applied features of comparative technical, sociological investigation of historical and contemporary heritage of Azerbaijan // International Scientific Journal Theoretical & Applied Science, 2018. Issue 1, vol. 57, part 1, p. 9-16. Doi: https://dx.doi.org/10.15863/ TAS.2018.01.57.2
20. Гасанов Э.Л. Традиции толерантности как предмет исследования межкультурного диалога // “Din araşdırmaları” jurnalı, № 2(5). Azərbaycan İlahiyyat İnstitutu. Bakı, 2020, s. 227-240.
STUDY OF TRADITIONS OF MULTICULTURALISM IN GANJA BASED ON HISTORICAL AND ETHNOGRAPHIC SOURCES
Elnur Hasanov | lnurh273@gmail.com
Scientific secretary of the Ganja Department of ANAS, Presidential Award Recipient for Science, PhD in HistoryWindow into History
SUMMARY
The main significance of historical and ethnographic sources, as well as the formation and preservation of the traditions of a culture of peaceful coexistence - tolerance in Ganja were studied on the basis of various written sources, scientific works, archival documents and historical sources. 80 Basic characteristic features of the formation and development of multiculturalism, tolerant values over the centuries in ancient quarters of city were also investigated. The construction and preservation of such important material and cultural monuments as mosques, an Orthodox church, the German Lutheran church, Albanian temples - monuments of the pre-Islamic period in Ganja have been studied as the main indicators of the traditions of a culture of peaceful coexistence - tolerance in this ancient city. In addition, on the basis of undeniable arguments and facts, scientific sources, the importance of the existence for centuries of such residential quarters as the quarter (corner) of Jews, a separate residential area of Lezghins, Lahijes, etc. along with the local historical quarters of Ganja is proved
REFERENCE LIST
1. Azərbaycan Respublikası Milli Arxiv İdarəsi Dövlət Arxivinin Gəncə şəhər filialı. F. 20, s. 4, iş 11.
2. Hasanov E.L. Innovative study of historical-ethnographic and cultural heritage of Ganja city for Renaissance period // International Scientific Journal Theoretical & Applied Science, 2021. Issue 2, vol. 94, p. 248-254. Doi: https://dx.doi.org/10.15863/TAS.2021.02.94.53
3. Гасанов Э.Л. Архитектурное наследие Гянджи как пример мультикультурализма // “Elm və həyat” jurnalı. Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Rəyasət Heyəti, Bakı, 2020, № 4 (470), s. 60-63.
4. Əhmədov F.M. Gəncənin tarix yaddaşı. Gəncə: Elm nəşriyyatı, 2007, 246 s.
5. Hasanov E.L., Marjanli M. Ganja: city of Nizami (Gəncə: Nizami yurdu). Dubai: IRS Publishing House, 2019. 208 s.
6. Geneviève Z., Danielle L., Claire K. Handbook of Multilingualism and Multiculturalism. Archives contemporaines, 2011, p. 377.
7. Guliyeva N.M., Häsänov E.L. Die traditionelle Gändschänischen Teppiche von Zeitraum der Aserbaidschanischen Gelehrten und Dichter Mirsä Schäfi Waseh als ethnoanthropologische quelle (XIX Jahrhundert) // European Applied Sciences, 2014, vol. 2, p. 3-5.
8. Hasanov E.L. About comparative research of poems “Treasury of Mysteries” and “Iskandername” on the basis of manuscript sources as the multiculturalism samples // International Journal of Environmental and Science Education, 2016, vol. 11(16), p. 9136-9143.
9. Yusifli X.H., Pişnamazzadə S.P., Həsənov E.L. Nizami Gəncəvinin şəcərə tarixi. Gəncə: Elm, 2021. 182 s.
10. Hasanov E.L. About research of features of legal culture on the basis of historical-literary heritage // Information (Japan), 2017, vol. 20(4), p. 2289- 2296.
11. Hasanov E.L. Nizami Ganjavi 880: heritage of Ganja based on architectural and craftsmanship features of Sebzikar graveyard // International Scientific Journal Theoretical & Applied Science. Philadelphia (USA), 2021. Issue 1, vol. 93, part 2, p. 144-150. Doi: https://dx.doi.org/10.15863/ TAS.2021.01.93.25
12. Многогранность человеческого капитала: культурные и социальные основания. Общая редакция и составление О.Н. Астафьевой, О.В. Шлыковой. Москва: «Согласие», 2019. 293 с.
13. Smith W., Hasanov E.L. Importance of handicraft traditions in investigation of history of urban culture in Ganja // International Scientific Journal Theoretical & Applied Science, 2013. Issue 11, vol., 7, p. 61-66. Doi: http://dx.doi.org/10.15863/TAS.2013.11.7.10
14. Hasanov E.L. Multidisciplinary basis of historical-ethnographic research of craftsmanship traditions in Ganja city. Warsaw: (Poland), Sp. z.o.o. “iScience”, 2018, 100 p. ISBN 978-83-66216-02-0
15. Məmmədov F.N. XIX əsrdə Gəncə şəhərinin ərazisi, əhalisi və idarəsi (1868-ci ilə qədər). Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının Xəbərləri (Tarix, fəlsəfə və hüquq seriyası), 1976, № 3, s. 30-37.
16. Hüseynova S.B. Gəncə şəhəri haqqında bəzi etnoqrafik qeydlər (XX əsrin əvvəlləri) // Kirovabadın maddi, mədəni və ictimai həyatına həsr edilmiş II elmi konfransın materialları, Bakı, 1987, s. 37.
17. Mooney C.A. Culture clash: an international legal perspective on ethnic discrimination. Ashgate Publishing, Ltd., 2011, p. 13.
18. Poulmarc’h M., Laneri N., Hasanov E. Innovative approach to the research of ethnographicarchaeological heritage in Ganja based on materials of kurgans // International Scientific Journal Theoretical & Applied Science, 2019. Issue 09, vol. 77, part 4, p. 341-345. Doi: https://dx.doi. org/10.15863/TAS.2019.09.77.60
19. Hasanov S.L., Hasanov E.L. Applied features of comparative technical, sociological investigation of historical and contemporary heritage of Azerbaijan // International Scientific Journal Theoretical & Applied Science, 2018. Issue 1, vol. 57, part 1, p. 9-16. Doi: https://dx.doi.org/10.15863/ TAS.2018.01.57.2
20. Гасанов Э.Л. Традиции толерантности как предмет исследования межкультурного диалога // “Din araşdırmaları” jurnalı, № 2(5). Azərbaycan İlahiyyat İnstitutu. Bakı, 2020, s. 227-240.
ИССЛЕДОВАНИЕ ТРАДИЦИЙ МУЛЬТИКУЛЬТУРАЛИЗМА ГОРОДА ГЯНДЖИ НА ОСНОВЕ ИСТОРИКО-ЭТНОГРАФИЧЕСКИХ ИСТОЧНИКОВ
Эльнур Гасанов | lnurh273@gmail.com
Академик-секретарь Гянджинского отделения НАНА, лауреат премии президента в области науки, доктор исторических наукОкно в историю
РЕЗЮМЕ
Основное значение историко-этнографических источников, а также формирование и сохранение традиций культуры мирного сосуществования - толерантности в Гяндже были изучены на основе различных письменных источников, научных работ, архивных документов и исторических источников. Также были исследованы основные характерные черты формирования и развития мультикультурализма, толерантных ценностей в течение веков в древних кварталах города. Возведение и сохранение до сих пор таких важных материально-культурных памятников как мечети, православный храм, немецкая – лютеранская церковь, албанские храмы – памятники доисламского периода в Гяндже были изучены как основные показатели традиций культуры мирного сосуществования - толерантности в этом древнем городе. Кроме того, на основе неоспоримых аргументов и фактов, научных источников доказывается значение существования в течение веков таких жилых кварталов как квартал (угол) евреев, отдельный жилой массив лезгинов, лагиджов и др. наряду с местными историческими кварталами Гянджи
ЛИТЕРАТУРА
1. Azərbaycan Respublikası Milli Arxiv İdarəsi Dövlət Arxivinin Gəncə şəhər filialı. F. 20, s. 4, iş 11.
2. Hasanov E.L. Innovative study of historical-ethnographic and cultural heritage of Ganja city for Renaissance period // International Scientific Journal Theoretical & Applied Science, 2021. Issue 2, vol. 94, p. 248-254. Doi: https://dx.doi.org/10.15863/TAS.2021.02.94.53
3. Гасанов Э.Л. Архитектурное наследие Гянджи как пример мультикультурализма // “Elm və həyat” jurnalı. Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Rəyasət Heyəti, Bakı, 2020, № 4 (470), s. 60-63.
4. Əhmədov F.M. Gəncənin tarix yaddaşı. Gəncə: Elm nəşriyyatı, 2007, 246 s.
5. Hasanov E.L., Marjanli M. Ganja: city of Nizami (Gəncə: Nizami yurdu). Dubai: IRS Publishing House, 2019. 208 s.
6. Geneviève Z., Danielle L., Claire K. Handbook of Multilingualism and Multiculturalism. Archives contemporaines, 2011, p. 377.
7. Guliyeva N.M., Häsänov E.L. Die traditionelle Gändschänischen Teppiche von Zeitraum der Aserbaidschanischen Gelehrten und Dichter Mirsä Schäfi Waseh als ethnoanthropologische quelle (XIX Jahrhundert) // European Applied Sciences, 2014, vol. 2, p. 3-5.
8. Hasanov E.L. About comparative research of poems “Treasury of Mysteries” and “Iskandername” on the basis of manuscript sources as the multiculturalism samples // International Journal of Environmental and Science Education, 2016, vol. 11(16), p. 9136-9143.
9. Yusifli X.H., Pişnamazzadə S.P., Həsənov E.L. Nizami Gəncəvinin şəcərə tarixi. Gəncə: Elm, 2021. 182 s.
10. Hasanov E.L. About research of features of legal culture on the basis of historical-literary heritage // Information (Japan), 2017, vol. 20(4), p. 2289- 2296.
11. Hasanov E.L. Nizami Ganjavi 880: heritage of Ganja based on architectural and craftsmanship features of Sebzikar graveyard // International Scientific Journal Theoretical & Applied Science. Philadelphia (USA), 2021. Issue 1, vol. 93, part 2, p. 144-150. Doi: https://dx.doi.org/10.15863/ TAS.2021.01.93.25
12. Многогранность человеческого капитала: культурные и социальные основания. Общая редакция и составление О.Н. Астафьевой, О.В. Шлыковой. Москва: «Согласие», 2019. 293 с.
13. Smith W., Hasanov E.L. Importance of handicraft traditions in investigation of history of urban culture in Ganja // International Scientific Journal Theoretical & Applied Science, 2013. Issue 11, vol., 7, p. 61-66. Doi: http://dx.doi.org/10.15863/TAS.2013.11.7.10
14. Hasanov E.L. Multidisciplinary basis of historical-ethnographic research of craftsmanship traditions in Ganja city. Warsaw: (Poland), Sp. z.o.o. “iScience”, 2018, 100 p. ISBN 978-83-66216-02-0
15. Məmmədov F.N. XIX əsrdə Gəncə şəhərinin ərazisi, əhalisi və idarəsi (1868-ci ilə qədər). Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının Xəbərləri (Tarix, fəlsəfə və hüquq seriyası), 1976, № 3, s. 30-37.
16. Hüseynova S.B. Gəncə şəhəri haqqında bəzi etnoqrafik qeydlər (XX əsrin əvvəlləri) // Kirovabadın maddi, mədəni və ictimai həyatına həsr edilmiş II elmi konfransın materialları, Bakı, 1987, s. 37.
17. Mooney C.A. Culture clash: an international legal perspective on ethnic discrimination. Ashgate Publishing, Ltd., 2011, p. 13.
18. Poulmarc’h M., Laneri N., Hasanov E. Innovative approach to the research of ethnographicarchaeological heritage in Ganja based on materials of kurgans // International Scientific Journal Theoretical & Applied Science, 2019. Issue 09, vol. 77, part 4, p. 341-345. Doi: https://dx.doi. org/10.15863/TAS.2019.09.77.60
19. Hasanov S.L., Hasanov E.L. Applied features of comparative technical, sociological investigation of historical and contemporary heritage of Azerbaijan // International Scientific Journal Theoretical & Applied Science, 2018. Issue 1, vol. 57, part 1, p. 9-16. Doi: https://dx.doi.org/10.15863/ TAS.2018.01.57.2
20. Гасанов Э.Л. Традиции толерантности как предмет исследования межкультурного диалога // “Din araşdırmaları” jurnalı, № 2(5). Azərbaycan İlahiyyat İnstitutu. Bakı, 2020, s. 227-240.
JURNALIN SAYLARI
