İlqar İsmayılzadə | ilgar_ismayilzade@yahoo.com
fəlsəfə üzrə fəlsəfə doktoru
İslam təlimlərinə görə, müsəlmanlara başqa dinə mənsub olan insanla və millətlərlə ticarət, mədəni və iqtisadi əlaqələr icazəlidir. Lakin başqa xalqlara təcavüz və zülm etmiş, zülm və təcavüz etməkdə israrlı olan ölkələrə hər hansı yardımın göstərilməsi, xüsusən də hərbi silahların satılması və ya hədiyyə edilməsi qəbuledilməz və yolverilməzdir.
Bunu ilk növbədə sağlam düşüncə və təfəkkür, eləcə də İslam dininin əsas qaynaqları sayılan Quran və Sünnə təsdiq edir. Ötən əsrlərdə həmin mənbələrə əsaslanan din alimləri də müvafiq nəticəyə gələrək, kafirə silah satmağın İslam baxımından haram və böyük günah olduğunu bildirmişlər.
Məsələnin mahiyyəti odur ki, kafirə silah satmaq islami mənbələrdə haram olsa da, təcavüzkara hər hansı yardım göstərmək də dindarlara qadağandır. Məsələn, azğın və təcavüzkar kafirlərlə onları dirildəcək, ayaq üstə saxlayacaq siyasi, mədəni və iqtisadi əlaqələr qurmaq, onlara neft və qaz satmaq, su, işıq, qazla təmin etmək və s.
1. İsmayılzadə, İlqar. “İslam və tolerantlıq» (İslam dini nöqteyi-nəzərdən “tolerantlıq”, “küfr”, “kafir” və “cihad” anlayışları barədə araşdırma). Bakı: Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsi, “TUNA”, birinci çap, 2017.
2. İsmayılzadə, İlqar. “Quran və Dini Plüralizm”. Bakı: Mənəvi Dəyərlərin Təbliği Fondunun maliyyə dəstəyi ilə çap edilmişdir, “TUNA”, birinci çap, 2020.
3. Şeyx Fərahidi, Xəlil ibn Əhməd. “Kitabul-eyn”. Qum: “Darul-üsvə”, birinci çap, 1414 h.q.
4. İsfahani, Rağib. “Müfrədatu əlfazil-Quran” / təhqiq: Səfvan Ədnan Davudi. Dəməşq: “Darul-qələm”, birinci çap, 1996.
5. Zəməxşəri, Carullah. “Əsasul-bəlağə” / təhqiq: Əbdür-Rəhim Mahmud. Beyrut: “Darul-mərifət”, tarixsiz.
6. Müstəfəvi, Həsən. “ət-Təhqiq fi kəlimatil-Quran”. Tehran: “Vizarətus-Siqafəti vəl-İrşadil-İslami”, birinci çap, 1368 h.ş.
7. Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti. Professor Əliheydər Orucovun rəhbərliyi və ümumi redaktəsi ilə. Azyərbaycan Milli Elmlər Akademiyası. Bakı: “Şərq-Qərb”, 2006.
8. Qurani-Kərim (ərəb dilindən tərcümə edənlər: Z.Bünyadov, V.Məmmədəliyev). Bakı: “Azərnəşr”, 1991.
9. Beyhəqi, Şeyx Əhməd. Əs-Sünənul-kübra. Heydərabad: “Darul-məarifil-Osmaniyyə”, tarixsiz.
10. Şeyx Səduq, Məhəmməd ibn Əli ibn Hüseyn. Əl-Xisal. Qum: “Müəssisətun-nəşril-İslami”, 1403 h.q.
11. Şeyx Səduq, Məhəmməd ibn Əli ibn Hüseyn. Mən la yəhzuruhul-fəqih. Qum: “Müəssisətun-nəşrilİslami”, 1413 h. q.
12. Şeyx Tusi, Məhəmməd ibn Həsən. Təhzibul-əhkam. Tehran: “Darul-kutubil-İslamiyyə”, 1365 h. ş.
13. Kuleyni, Əbu-Cəfər Məhəmməd ibn Yəqub. Əl-Füru minəl-kafi / tədqiq: Əli Əkbər Qəffari. Tehran: “Darul-kutubil-İslamiyyə”, 1391 h.q.
14. Şeyx Hürr Amili, Məhəmməd ibn Həsən. “Vəsailuş-şiə”. Qum: “Müəssisətu Alil-beyt”, 1409 h.q.
15. Şafei, Məhəmməd ibn İdris əş-Şafei. “əl-Umm”. Beyrut: “Darul-mərifət”, 1393 h.q.
16. Nəvəvi, Əbu-Zəkəriyya Mühyiddin. “əl-Məcmu”. Ciddə: “Məktəbətul-İrşad”, tarixsiz.
17. Şeyx Müfid, Məhəmməd ibn Məhəmməd ibn Nöman. Əl-Müqnəə (Silsilətu muəllifatış-ŞeyxilMufid). Beyrut: “Darul-Mufid”, 1993.
18. Şeyx Tusi, Məhəmməd ibn Həsən. Ən-Nihayə fi mücərrədil-fiqhi vəl-fətva. Beyrut: “Darul-kitabilərəbi”, tarixsiz.
19. Mühəqqiq (Müqəddəs) Ərdəbili, Əhməd ibn Məhəmməd. Məcməul-faidəti vəl-bürhan fi şərhi İrşadiləzhan. Qum: “Müəssisətun-nəşril-İslami”, 1402 h.q.
20. Əbdül-Baqi, Məhəmməd Fuad. Əl-Möcəmül-müfəhrəs liəlfazil-Quranil-Kərim. Tehran: “Enteşarate İslami”, ikinci çap, 1374 h.ş.
21. İsmayılzadə, İlqar. İlahi sirlər (Qurani-Kərimin Azərbaycan dilində tərcüməsi və qısa təfsiri). Qum: “Qurani-Kərim Elmi Araşdırmalar Mərkəzi”, 2010.
Ilgar Ismailzadeh, | ilgar_ismayilzade@yahoo.com
Doctor of Philosophy
According to Islamic teachings, trade, cultural and economic relations between Muslims and people of other religions are permissible. However, it is unacceptable and inadmissible to provide any assistance, especially the sale or gift of military weapons, to countries that have committed aggression and oppression against other peoples and persist in doing oppression and aggression.
First of all, this is confirmed by common sense and thinking, as well as by the Qur’an and Sunnah, which are considered the main sources of the Islamic religion. In the past centuries, religious scholars based on those sources also came to the appropriate conclusion and stated that selling weapons to an infidel is forbidden and a great sin from the point of view of Islam.
Although selling arms to an infidel is forbidden in Islamic sources, the essence of the matter is that it also forbids religious people to provide any assistance to an aggressor. For example, establishing political, cultural and economic relations with deviant and aggressive infidels that will revive them and keep them on their feet, selling them oil and gas, providing them with water, electricity, gas, and etc.
1. İsmayılzadə, İlqar. “İslam və tolerantlıq» (İslam dini nöqteyi-nəzərdən “tolerantlıq”, “küfr”, “kafir” və “cihad” anlayışları barədə araşdırma). Bakı: Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsi, “TUNA”, birinci çap, 2017.
2. İsmayılzadə, İlqar. “Quran və Dini Plüralizm”. Bakı: Mənəvi Dəyərlərin Təbliği Fondunun maliyyə dəstəyi ilə çap edilmişdir, “TUNA”, birinci çap, 2020.
3. Şeyx Fərahidi, Xəlil ibn Əhməd. “Kitabul-eyn”. Qum: “Darul-üsvə”, birinci çap, 1414 h.q.
4. İsfahani, Rağib. “Müfrədatu əlfazil-Quran” / təhqiq: Səfvan Ədnan Davudi. Dəməşq: “Darul-qələm”, birinci çap, 1996.
5. Zəməxşəri, Carullah. “Əsasul-bəlağə” / təhqiq: Əbdür-Rəhim Mahmud. Beyrut: “Darul-mərifət”, tarixsiz.
6. Müstəfəvi, Həsən. “ət-Təhqiq fi kəlimatil-Quran”. Tehran: “Vizarətus-Siqafəti vəl-İrşadil-İslami”, birinci çap, 1368 h.ş.
7. Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti. Professor Əliheydər Orucovun rəhbərliyi və ümumi redaktəsi ilə. Azyərbaycan Milli Elmlər Akademiyası. Bakı: “Şərq-Qərb”, 2006.
8. Qurani-Kərim (ərəb dilindən tərcümə edənlər: Z.Bünyadov, V.Məmmədəliyev). Bakı: “Azərnəşr”, 1991.
9. Beyhəqi, Şeyx Əhməd. Əs-Sünənul-kübra. Heydərabad: “Darul-məarifil-Osmaniyyə”, tarixsiz.
10. Şeyx Səduq, Məhəmməd ibn Əli ibn Hüseyn. Əl-Xisal. Qum: “Müəssisətun-nəşril-İslami”, 1403 h.q.
11. Şeyx Səduq, Məhəmməd ibn Əli ibn Hüseyn. Mən la yəhzuruhul-fəqih. Qum: “Müəssisətun-nəşrilİslami”, 1413 h. q.
12. Şeyx Tusi, Məhəmməd ibn Həsən. Təhzibul-əhkam. Tehran: “Darul-kutubil-İslamiyyə”, 1365 h. ş.
13. Kuleyni, Əbu-Cəfər Məhəmməd ibn Yəqub. Əl-Füru minəl-kafi / tədqiq: Əli Əkbər Qəffari. Tehran: “Darul-kutubil-İslamiyyə”, 1391 h.q.
14. Şeyx Hürr Amili, Məhəmməd ibn Həsən. “Vəsailuş-şiə”. Qum: “Müəssisətu Alil-beyt”, 1409 h.q.
15. Şafei, Məhəmməd ibn İdris əş-Şafei. “əl-Umm”. Beyrut: “Darul-mərifət”, 1393 h.q.
16. Nəvəvi, Əbu-Zəkəriyya Mühyiddin. “əl-Məcmu”. Ciddə: “Məktəbətul-İrşad”, tarixsiz.
17. Şeyx Müfid, Məhəmməd ibn Məhəmməd ibn Nöman. Əl-Müqnəə (Silsilətu muəllifatış-ŞeyxilMufid). Beyrut: “Darul-Mufid”, 1993.
18. Şeyx Tusi, Məhəmməd ibn Həsən. Ən-Nihayə fi mücərrədil-fiqhi vəl-fətva. Beyrut: “Darul-kitabilərəbi”, tarixsiz.
19. Mühəqqiq (Müqəddəs) Ərdəbili, Əhməd ibn Məhəmməd. Məcməul-faidəti vəl-bürhan fi şərhi İrşadiləzhan. Qum: “Müəssisətun-nəşril-İslami”, 1402 h.q.
20. Əbdül-Baqi, Məhəmməd Fuad. Əl-Möcəmül-müfəhrəs liəlfazil-Quranil-Kərim. Tehran: “Enteşarate İslami”, ikinci çap, 1374 h.ş.
21. İsmayılzadə, İlqar. İlahi sirlər (Qurani-Kərimin Azərbaycan dilində tərcüməsi və qısa təfsiri). Qum: “Qurani-Kərim Elmi Araşdırmalar Mərkəzi”, 2010.
Ильгар Исмаилзаде | ilgar_ismayilzade@yahoo.com
Доктор Философии
Согласно исламскому учению, торговые, культурные и экономические отношения между мусульманами и людьми других религий допустимы. Однако неприемлемо и недопустимо оказывать какую-либо помощь, особенно продажу или дарение боевого оружия, странам, совершившим агрессию и угнетение против других народов и упорствующим в этом. В первую очередь это подтверждается здравым смыслом и мышлением, а также Кораном и Сунной, которые считаются основными источниками исламской религии. В прошлые века религиоведы на основе этих источников также пришли к соответствующему выводу и заявили, что продажа оружия неверным запрещена и является большим грехом с точки зрения ислама.
Хотя продажа оружия неверным запрещена в исламских источниках, суть дела в том, что она также запрещает религиозным людям оказывать какую-либо помощь агрессору. Например, установление политических, культурных и экономических отношений с девиантными и агрессивными кафирами, которые будут их оживлять и держать на ногах, продавать им нефть и газ, обеспечивать их водой, электричеством, газом и т. д.
1. İsmayılzadə, İlqar. “İslam və tolerantlıq» (İslam dini nöqteyi-nəzərdən “tolerantlıq”, “küfr”, “kafir” və “cihad” anlayışları barədə araşdırma). Bakı: Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsi, “TUNA”, birinci çap, 2017.
2. İsmayılzadə, İlqar. “Quran və Dini Plüralizm”. Bakı: Mənəvi Dəyərlərin Təbliği Fondunun maliyyə dəstəyi ilə çap edilmişdir, “TUNA”, birinci çap, 2020.
3. Şeyx Fərahidi, Xəlil ibn Əhməd. “Kitabul-eyn”. Qum: “Darul-üsvə”, birinci çap, 1414 h.q.
4. İsfahani, Rağib. “Müfrədatu əlfazil-Quran” / təhqiq: Səfvan Ədnan Davudi. Dəməşq: “Darul-qələm”, birinci çap, 1996.
5. Zəməxşəri, Carullah. “Əsasul-bəlağə” / təhqiq: Əbdür-Rəhim Mahmud. Beyrut: “Darul-mərifət”, tarixsiz.
6. Müstəfəvi, Həsən. “ət-Təhqiq fi kəlimatil-Quran”. Tehran: “Vizarətus-Siqafəti vəl-İrşadil-İslami”, birinci çap, 1368 h.ş.
7. Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti. Professor Əliheydər Orucovun rəhbərliyi və ümumi redaktəsi ilə. Azyərbaycan Milli Elmlər Akademiyası. Bakı: “Şərq-Qərb”, 2006.
8. Qurani-Kərim (ərəb dilindən tərcümə edənlər: Z.Bünyadov, V.Məmmədəliyev). Bakı: “Azərnəşr”, 1991.
9. Beyhəqi, Şeyx Əhməd. Əs-Sünənul-kübra. Heydərabad: “Darul-məarifil-Osmaniyyə”, tarixsiz.
10. Şeyx Səduq, Məhəmməd ibn Əli ibn Hüseyn. Əl-Xisal. Qum: “Müəssisətun-nəşril-İslami”, 1403 h.q.
11. Şeyx Səduq, Məhəmməd ibn Əli ibn Hüseyn. Mən la yəhzuruhul-fəqih. Qum: “Müəssisətun-nəşrilİslami”, 1413 h. q.
12. Şeyx Tusi, Məhəmməd ibn Həsən. Təhzibul-əhkam. Tehran: “Darul-kutubil-İslamiyyə”, 1365 h. ş.
13. Kuleyni, Əbu-Cəfər Məhəmməd ibn Yəqub. Əl-Füru minəl-kafi / tədqiq: Əli Əkbər Qəffari. Tehran: “Darul-kutubil-İslamiyyə”, 1391 h.q.
14. Şeyx Hürr Amili, Məhəmməd ibn Həsən. “Vəsailuş-şiə”. Qum: “Müəssisətu Alil-beyt”, 1409 h.q.
15. Şafei, Məhəmməd ibn İdris əş-Şafei. “əl-Umm”. Beyrut: “Darul-mərifət”, 1393 h.q.
16. Nəvəvi, Əbu-Zəkəriyya Mühyiddin. “əl-Məcmu”. Ciddə: “Məktəbətul-İrşad”, tarixsiz.
17. Şeyx Müfid, Məhəmməd ibn Məhəmməd ibn Nöman. Əl-Müqnəə (Silsilətu muəllifatış-ŞeyxilMufid). Beyrut: “Darul-Mufid”, 1993.
18. Şeyx Tusi, Məhəmməd ibn Həsən. Ən-Nihayə fi mücərrədil-fiqhi vəl-fətva. Beyrut: “Darul-kitabilərəbi”, tarixsiz.
19. Mühəqqiq (Müqəddəs) Ərdəbili, Əhməd ibn Məhəmməd. Məcməul-faidəti vəl-bürhan fi şərhi İrşadiləzhan. Qum: “Müəssisətun-nəşril-İslami”, 1402 h.q.
20. Əbdül-Baqi, Məhəmməd Fuad. Əl-Möcəmül-müfəhrəs liəlfazil-Quranil-Kərim. Tehran: “Enteşarate İslami”, ikinci çap, 1374 h.ş.
21. İsmayılzadə, İlqar. İlahi sirlər (Qurani-Kərimin Azərbaycan dilində tərcüməsi və qısa təfsiri). Qum: “Qurani-Kərim Elmi Araşdırmalar Mərkəzi”, 2010.
© www.dovlet-din.az